Аннотация. Бұл мақалада заманауи мұғалімнің кәсіби дамуы мен үздіксіз ізденісінің білім беру сапасын арттырудағы маңызы талданады. Авторлар педагогтің қоғамдағы рөлі, оның кәсіби құзыреттері, инновациялық әрекеті және цифрлық құзыреттілікті дамыту жолдары туралы ғылыми пікірлерге сүйенеді. Мақалада педагогикалық инновациялар, зерттеушілік мәдениет, шығармашылық әдістер және халықаралық тәжірибелердің ықпалы қарастырылады. Зерттеу барысында отандық және шетелдік әдебиеттерге талдау жасалып, мұғалімнің кәсіби өсуіне әсер ететін факторлар жүйеленеді. Авторлар үздіксіз ізденістің мұғалім тұлғасын қалыптастырудағы негізгі қозғаушы күш екенін көрсетеді. Мақала нәтижелері білім беру саласындағы кәсіби дамуды жетілдіру бағыттары туралы ұсыныстармен толықтырылады [1; 6].

Аннотация. данной статье рассматривается значение непрерывного профессионального развития современного учителя и его влияние на качество образования. Анализируются современные требования к педагогической профессии, ключевые компетенции учителя, методы инновационной деятельности и цифровые навыки. Авторы опираются на отечественные и зарубежные исследования, раскрывая роль педагогических новшеств и исследовательской культуры в формировании профессионального мастерства. Показано, что постоянный поиск знаний является основой развития творческого, компетентного и конкурентоспособного педагога. Результаты исследования дополнены предложениями по совершенствованию системы профессионального роста [3; 7].

Abstract. This article analyzes the importance of continuous professional development of modern teachers and its impact on the quality of education. The study focuses on the teacher’s role in society, key professional competencies, innovative practices, and the development of digital literacy. Both national and international sources are examined to identify effective strategies for enhancing teachers’ expertise. The article emphasizes that continuous inquiry is a fundamental component of professional growth and creative development in teaching. The findings provide recommendations for improving professional development frameworks and supporting teachers’ long-term career advancement [4; 6].

Кіріспе

Қазіргі қоғамдағы әлеуметтік-экономикалық өзгерістер білім беру жүйесіне жаңа міндеттер жүктеуде. Мұғалімге қойылатын талаптар бұрынғыдан әлдеқайда күрделі, себебі ол тек пәндік білім жеткізуші емес, тұлғаны қалыптастырушы, зерттеушілік ойлауды дамытушы, қоғамның мәдени-әлеуметтік дамуына ықпал етуші тұлға болып табылады. XXI ғасырдағы мұғалімнің кәсіби дамуы үздіксіз жаңарып отыруды қажет етеді. Бұл тенденция халықаралық білім беру кеңістігіндегі тәжірибелермен де расталады [6]. Сондықтан мұғалімнің үздіксіз ізденісі – қазіргі заман педагогикасының негізгі қағидаларының бірі.

Негізгі бөлім

1. Мұғалімнің кәсіби рөлі және қоғам талаптары

Мұғалім әлеуметтік институт ретіндегі мектептің басты қозғаушы күші болып табылады. Оның кәсібилігі тек ғылыми біліммен емес, адамгершілік биігімен, педагогикалық мәдениетімен және әлеуметтік жауапкершілігімен өлшенеді. Жаһандану жағдайында педагог тұлғасы жаңа құзыреттерді талап етеді: ақпараттық, коммуникативтік, зерттеушілік және мәдениетаралық құзыреттер [3, б. 87]. Бұл дағдылар мұғалімнің кәсіби әрекетін тиімді ұйымдастыруға және оқыту сапасын арттыруға мүмкіндік береді. Сонымен қатар, мұғалім қоғамдағы моральдық нормаларды сақтаушы және оқушыларға әлеуметтік жауапкершілікті дарытушы рөл атқарады. Педагог тек білім беру қызметімен шектелмей, мектептің мәдени-әлеуметтік өміріне белсенді қатысып, оқушылардың жалпы дамуына ықпал етеді.

2. Үздіксіз ізденіс – кәсіби дамудың ғылыми негізі

Педагогикалық ізденіс мұғалімнің теориялық және практикалық білімін тереңдетуге бағытталған жүйелі әрекет болып саналады. Ол ғылыми еңбектерді оқу, тәжірибе алмасу, инновациялық әдістерді меңгеру, кәсіби қауымдастықтарға қатысу сияқты түрлі формаларда жүзеге асады [2, б. 45]. Мұғалімнің зерттеушілік мәдениеті қалыптасқанда ғана ол оқу процесін ғылыми тұрғыдан жобалап, тиімді шешімдер қабылдай алады. UNESCO деректерінде үздіксіз кәсіби даму педагог қызметінің табыстылығына тікелей әсер ететіні көрсетілген [6]. Сонымен қатар, педагогикалық зерттеулер нәтижесінде алынған тәжірибелік шешімдер сабақ сапасын арттыруға, оқушылардың танымдық белсенділігін күшейтуге мүмкіндік береді. Үздіксіз ізденіс мұғалімнің кәсіби сенімділігін арттырып, жаңа әдістемелерді тәжірибеде тиімді қолдануға жағдай жасайды.

3. Инновациялық әрекет және технологиялық құзыреттілік

Заманауи білім беру технологиялары мұғалімнен цифрлық сауаттылықты, онлайн платформаларды, интерактивті құралдарды меңгеруді талап етеді. Google Classroom, Padlet, Kahoot сияқты ресурстар оқу үдерісінің тиімділігін арттырып, формативті бағалау мен кері байланысты автоматтандыруға мүмкіндік береді [4, б. 123]. Инновациялық әдістер оқушының белсенділігін күшейтіп, оқу мазмұнын терең меңгеруге жағдай жасайды. Сонымен қатар, педагог онлайн курстарға қатысу, вебинарлар мен виртуалды семинарларға қосылу арқылы халықаралық тәжірибені зерттей алады. Мұғалімнің технологиялық құзыреттілігін дамыту – оның кәсіби мәртебесін арттырудың маңызды факторларының бірі және ол оқушыларды жаңа ақпараттық қоғамға дайындаудың кепілі болып табылады.

4. Шығармашылық пен зерттеушілік қабілетті дамыту

Шығармашылық мұғалім оқушылардың танымдық қызығушылығын оятып, жаңа идеялар тудыруға ынталандырады. Жобалық жұмыс, кейс-әдіс, дебат, зерттеу тапсырмалары сияқты әдістер оқушыларды әрекетке бағыттайды және проблемаларды шешу дағдыларын қалыптастырады [1, б. 57]. Сонымен қатар, мұғалімнің өзі де ғылыми-зерттеу жүргізу арқылы кәсіби шеберлігін жетілдіреді. Бұл процесте халықаралық тәжірибе, академиялық мобильдік және кәсіби тренингтер маңызды рөл атқарады. Мысалы, Германия мен Финляндия мектептеріндегі мұғалімдер үздіксіз кәсіби даму бағдарламалары арқылы жаңа оқыту әдістерін тәжірибеге енгізіп, өз сабақтарын тиімді ұйымдастырады. Бұл тәжірибе Қазақстан педагогтері үшін де үлгі бола алады.

5. Үздіксіз ізденістің педагог тұлғасын қалыптастырудағы маңызы

Педагогтың кәсіби дамуы – ұзақ мерзімді процесс. Ол жаңа білімдерді игеру, тәжірибе жинақтау, рефлексия жасау және шығармашылық ізденіс арқылы жүзеге асады. Зерттеулер мұғалімнің үздіксіз оқуға деген ынтасы оның кәсіби табыстылығына және оқушылардың жетістіктеріне тікелей ықпал ететінін дәлелдеген [7]. Сонымен қатар, педагогтардың кәсіби қауымдастықтарға қатысуы, конференциялар мен форумдарға қосылуы олардың әлеуметтік желілер арқылы тәжірибе алмасуына мүмкіндік береді. Сондықтан білім беру жүйесінің жаңғыруы мұғалімдердің үздіксіз даму ортасын құруға тәуелді болып табылады. Педагогтың жеке кәсіби өсуі қоғамдағы білім сапасын арттырумен тікелей байланысты және ол елдің болашағын қалыптастыруға үлес қосады.

Қосымша ұсыныстар:

1. Мұғалімдерді халықаралық бағдарламаларға қатыстыру, кәсіби стажировкаларды ұйымдастыру;
2. Онлайн білім беру платформаларын тиімді пайдалану және цифрлық құралдарды сабаққа интеграциялау;
3. Педагогикалық инновациялар мен шығармашылық әдістерді мектеп деңгейінде жүйелі енгізу;
4. Үздіксіз кәсіби даму мәдениетін қалыптастыру мақсатында коучинг, менторлық және кәсіби қауымдастықтарды дамыту.

Қорытынды. Қорытындылай келе, заманауи мұғалім – үздіксіз ізденісті өз қызметінің ажырамас бөлігіне айналдырған кәсіби тұлға. Ол ғылыми негізделген әдістерді меңгеріп, инновациялық технологияларды қолдана отырып, оқушының жеке дамуына жағдай жасайды. Үздіксіз кәсіби даму педагогтың шығармашылық әлеуетін күшейтіп, білім беру сапасын арттырады. Білім беру саласындағы реформалардың табысты болуы да мұғалімдердің кәсіби құзыреттілігі мен тұрақты ізденісіне байланысты. Сондықтан педагог кадрлардың дамуына жағдай жасау – қоғамның стратегиялық міндеті.

Әдебиеттер тізімі

1. Назарбаев Н.Ә. Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру. – Астана, 2017.
2. ҚР Білім және ғылым министрлігі. Педагог мәртебесі туралы заң. – Астана, 2019.
3. Жолдасбекова С. Заманауи мұғалімнің кәсіби құзыреттілігі. – Алматы: Қазақ университеті, 2020.
4. Мұхамбетжанова С.Т. Цифрлық білім беру және инновациялық педагогика. – Алматы, 2021.
5. Сатыбалдиева А. Педагогтың кәсіби дамуы мен үздіксіз ізденісі. – Нұр-Сұлтан, 2022.
6. UNESCO. Teacher Professional Development: A Continuous Journey. – Paris, 2022.
7. Fullan M. The New Meaning of Educational Change. – New York: Teachers College Press, 2016.
8. Әдістемелік журналға мақала жариялаудың негізгі талаптары [Электронды ресурс] – https://adisteme.kz/rules.html