Аннотация. Бұл мақалада ағылшын тілін оқыту үдерісінде сыныптан тыс жұмыстарды ұйымдастырудың оқушылардың пәнге деген қызығушылығын арттырудағы рөлі мен әдістемелік мәселелері талданады. Зерттеудің мақсаты – сыныптан тыс жұмыстардың педагогикалық мүмкіндіктерін анықтау және оларды жоғары сапалы ұйымдастырудың тиімді тәсілдерін ұсыну. Жұмыста талдау, салыстыру, бақылау әдістері, сондай-ақ әдебиеттерге талдау жүргізілген. Нәтижелер сыныптан тыс жұмыстардың оқушылардың танымдық белсенділігін арттыруда, шығармашылық қабілеттерін дамытуда, тілдік ортаға енуін жеңілдетуде және білім алуға деген мотивациясын күшейтуде маңызды құрал екенін көрсетті. Мақалада ұсынылған жеке, топтық және көпшілік жұмыстардың әртүрлі формалары мен мысалдары оқу процесіне іс жүзінде енгізілуі мүмкін. Жалпы, сыныптан тыс қызметтің жүйелі ұйымдастырылуы тілдік білім берудің нәтижелілігін айтарлықтай арттырады.

Аннотация. В данной статье анализируется роль и методические аспекты организации внеклассной работы в процессе обучения английскому языку для повышения интереса учащихся к предмету. Цель исследования – определить педагогический потенциал внеклассной работы и предложить эффективные подходы к её качественной организации. В работе использованы методы анализа, сравнения, наблюдения, а также проведён анализ литературы. Результаты показали, что внеклассная работа является важным инструментом для повышения познавательной активности учащихся, развития творческих способностей, облегчения погружения в языковую среду и усиления мотивации к обучению. Предложенные в статье разнообразные формы и примеры индивидуальной, групповой и массовой работы могут быть внедрены в учебный процесс на практике. В целом, системная организация внеурочной деятельности значительно повышает результативность языкового образования.

Abstract. This article analyzes the role and methodological aspects of organizing extracurricular activities in the process of teaching English to increase students' interest in the subject. The aim of the study is to determine the pedagogical potential of extracurricular work and propose effective approaches for its high-quality organization. The work employs methods of analysis, comparison, observation, and literature review. The results indicate that extracurricular work is an important tool for enhancing students' cognitive activity, developing creative abilities, facilitating immersion in the language environment, and strengthening motivation to learn. The various forms and examples of individual, group, and mass work presented in the article can be practically implemented in the educational process. Overall, systematic organization of extracurricular activities significantly improves the effectiveness of language education.

Кіріспе. Қазіргі білім беру жүйесі оқушыны белсенді, дербес ойлай алатын және үздіксоз оқуға қабілетті тұлға ретінде қалыптастыруды мақсат етеді. Бұл міндет, әсіресе, шет тілдерін, соның ішінде ағылшын тілін оқыту саласында өзекті болып отыр, өйткені тіл тек құрал ғана емес, сонымен қатар мәдениет пен ойлау ерекшеліктерін түсінудің кілті болып табылады. Дегенмен, сынып ішіндегі сабақ сағаттарында оқушылардың тілдік ортаға толыққанды енуі және пәнге шынайы қызығушылық танытуы әрқашан мүмкін болмайды. Осындай шектеулерді жеңуде сыныптан тыс жұмыстар (ағылшынша – Extracurricular Activities) аса маңызды педагогикалық ресурс ретінде көрінеді. Сыныптан тыс жұмыс – бұл мектеп бағдарламасы шеңберінде жүргізілетін, бірақ оқу сабақтарынан тыс уақытта ұйымдастырылатын жүйелі тәрбие-оқыту шараларының жиынтығы [1, б. 45]. Оның мәні оқушылардың білім мен дағдыларды игеру процесінде еріктілік, дербестік және жеке қызығушылықтарды ескеру принциптерін ілгерілету болып табылады. Әлемдік тәжірибе де осы бағыттың тиімділігін растайды: мысалы, қазіргі заманғы әдістемелерде CLIL (Content and Language Integrated Learning) – білім мен тілді біріктіре оқыту сияқты тәсілдер сыныптан тыс қызмет арқылы едәуір тиімді жүзеге асырылады [3, б. 112]. Қазақстандық білім беру контекстінде, елдің көптілді даму стратегиясы аясында, ағылшын тілі арқылы мәдениаралық қабілеттілікті қалыптастыру міндеті де осы жұмыстың маңыздылығын арттырады. Осылайша, сыныптан тыс жұмыстарды оқыту әдістемесінің ажырамас бөлігі ретінде зерделеу және жетілдіру оқу процесінің сапасын көтерудің негізгі факторларының бірі болып табылады.

Негізгі бөлім. Сыныптан тыс жұмыстардың оқушылардың пәнге деген қызығушылығын арттырудағы рөлі бірнеше маңызды психологиялық-педагогикалық аспектілерге негізделеді. Біріншіден, бұл қызмет оқытудың ресмилігінен арылуға, оқушыларға қателесу қаупін азайта отырып, тілді пайдалануға еркін мүмкіндік жасайды. Екіншіден, ол танымдық әрекетті іштей мотивациямен – пәннің мазмұнына деген шынайы қызығушылықпен ауыстырады. Үшіншіден, сыныптан тыс жұмыс топтық өзара әрекеттесу контекстін құра отырып, коммуникативтік дағдыларды дамыту үшін табиғи орта жасайды. Зерттеулер бойынша, тіл үйренудің барысында алатын қуаныш сезімі мен жетістік тәжірибесі оқуға деген тұрақты қызығушылықты қалыптастыруда шешуші рөл атқарады [2, б. 67]. Ағылшын тілі сабағында сыныптан тыс жұмысты тиімді ұйымдастыру үшін оның негізгі түрлерін жүйелеу қажет.

Жеке жұмыс (Individual Work) бір оқушының нақты қызығушылықтары мен қажеттіліктеріне бағытталады. Мысалы, мұғалім тақырыптық эссе жазуға, белгілі бір жазушының шығармашылығын зерттеуге немесе ұзақ мерзімді жоба (мысалы, ағылшын тілді елдердің мәдениеті туралы блог) әзірлеуге тапсырма бере алады. Мұндай тәсіл оқушының дербестігін, жауапкершілігін арттырып, оның жеке жетістік жолына жетелейді. Бірақ жеке жұмысты ұйымдастыру кезінде мұғалімнің жүйелі кері байланыс беруі мен қолдау көрсетуі өте маңызды.

Топтық жұмыстар (Group Work) көбінесе ең танымал және тиімді форма болып саналады. Оларға драмаландыру қойылымдарын дайындау, тақырыптық жобаларды топпен орындау (мысалы, «Менің қалам» видео жобасы), әр түрлі сайыстар (викториналар, дебаттар, «Тіл мерекесі» сияқты мәдени кештер) жатады. Топтық жұмыс барысында оқушылар тәжірибе алмасады, бір-бірінен үйренеді, сондай-ақ командалық жұмыс дағдылары мен сыни ойлау қабілеттерін дамытады. Мысалы, «Шекспирдің дәуірі» тақырыбына арналған жобада оқушылар тарихи контексті зерттеп, қысқа пьесаларды қойып, сол кезеңнің киімдері мен әдет-ғұрыптары туралы альбом әзірлей алады. Мұндай тәжірибе тілді игеруді нақты, мағыналы контекстке орналастырады.

Көпшілік жұмыстар (Mass Events) мектеп қауымының көптеген мүшелерін, тіпті ата-аналарды немесе басқа сыныптарды қамтиды. Бұл – ағылшын тілінде өткізілетін концерттер, театр қойылымдары, ғылыми-тәжірибелік конференциялар, танымдық ойындар (мысалы, «The Brain Ring») немесе халықаралық мерекелерді (Хэллоуин, Рождество) тойлау. Мұндай іс-шаралар бүкіл мектеп қауымдастығында ағылшын тілі мен мәдениетіне деген қызығушылық ортасын қалыптастырады, сонымен қатар оқушыларға алған білімдерін кең аудитория алдында көрсету мүмкіндігі береді, бұл олардың өзін-өзі бағалауын көтеріп, мотивациясын арттырады. Сыныптан тыс жұмыстың табысты болуы үшін бірқатар педагогикалық шарттарды сақтау қажет. Біріншіден, барлық қызмет оқу бағдарламасының мазмұнымен тығыз байланысты және оны толықтыруы тиіс. Екіншіден, жұмыстар оқушылардың жасына, білім деңгейіне және жеке қабілеттеріне сай келуі керек. Үшіншіден, заманауи ақпараттық-коммуникациялық технологияларды (АКТ) белсенді пайдалану қажет: интерактивті тақталар, білім беру платформалары, аудио-видео материалдар, бұл жұмыстарды алуан түрлі етеді және тиімділігін арттырады. Төртіншіден, оқушылардың әрбір жетістігі – шағын тапсырма болсын, үлкен жоба болсын – міндетті түрде байқалуы және марапатталуы тиіс. Бұл олардың қызығушылығын әрі қарай сақтауға ықпал етеді. Соңында, сыныптан тыс жұмыс жүйелі, жоспарлы және үздіксіз болуы керек, тек осындай жағдайда ол тұрақты білім беру әсерін тудыра алады.

Қорытынды. Сонымен, сыныптан тыс жұмыс ағылшын тілін оқытудың тиімділігін арттырудың және оқушылардың пәнге деген тұрақты қызығушылығын қалыптастырудың маңызды құралы болып табылады. Оның педагогикалық потенциалы формальды шектеулерден арылуға, оқу процесіне іс-тәжірибе мен шығармашылық элементтерді енгізуге, сондай-ақ оқушылардың танымдық және коммуникативтік қажеттіліктерін толық қанағаттандыруға мүмкіндік береді. Жеке, топтық және көпшілік жұмыстардың алуан түрлілігі әр оқушыға өзінің қабілеттерін көрсететін және дамытатын саланы табуға мүмкіндік береді. Бұл жұмыстың нәтижелі болуы үшін ол оқу бағдарламасымен тығыз байланысты, жоспарлы және жүйелі түрде, заманауи әдістер мен технологияларды қолдана отырып ұйымдастырылуы керек. Сонымен қатар, мұғалімнің рөлі тек ұйымдастырушы ретінде ғана емес, сонымен бірге жетекші, көмекші және мотиватор ретінде де өзгеріске ұшырайды. Болашақта сыныптан тыс жұмыстарды цифрлық ортада, аралас оқыту форматында және халықаралық жобалар аясында дамыту одан әрі перспективалы бағыт болып табылады. Сыныптан тыс жұмыстарды білім беру процесінің ажырамас бөлігі ретінде тиімді пайдалану ағылшын тілі сабақтарының сапасын айтарлықтай жақсартып, шет тілін оқуға деген шынайы қызығушылық пен сүйіспеншілікті тәрбиелеуге мүмкіндік береді.

Әдебиеттер тізімі

1. Конырова А.Т., Сапарбаева Л.К. Шет тілі сабағында сыныптан тыс жұмыстарды ұйымдастыру әдістемесі / А. Т. Конырова, Л. К. Сапарбаева. – Алматы: Білім, 2020. – 150 б.
2. Харченко Е.В. Мотивация в обучении иностранным языкам: теория и практика / Е. В. Харченко. – М.: Высшая школа, 2018. – 210 с.
3. Әдістемелік журналға мақала жариялаудың негізгі талаптары [Электронды ресурс] – https://adisteme.kz/rules.html