Аннотация (қазақ тілінде)

Бұл мақалада заманауи білім беру жүйесінде оқу бағдарламасын меңгеру үдерісіне инновациялық, әсіресе ақпараттық-коммуникациялық технологияларды (АКТ) енгізудің маңыздылығы мен тиімділігі қарастырылады. Зерттеудің мақсаты – АКТ-ның оқу-әдістемелік әлеуетін талдау және олардың білім сапасын арттырудағы, тұлғаның шығармашылық қабілеттерін дамытудағы рөлін анықтау. Қолданылған әдістерге – теориялық талдау, салыстырмалы сипаттама және тәжірибелік мысалдарды қорытындылау жатады. Нәтижелер АКТ құралдарының сабақтың көрнекілігін арттыруға, оқушылардың танымдық белсенділігін көтеруге және жекелендірілген оқытуға мүмкіндік беретінін көрсетеді. Қорытындылай келе, инновациялық технологияларды тұтастай алғанда білім беру процесінің тиімділігін арттырудың шешуші факторы ретінде қарастыру қажет деген тұжырым жасалады.

Аннотация (на русском языке)

В данной статье рассматривается важность и эффективность внедрения инновационных, особенно информационно-коммуникационных технологий (ИКТ), в процесс освоения учебной программы в современной системе образования. Цель исследования – проанализировать учебно-методический потенциал ИКТ и определить их роль в повышении качества знаний и развитии творческих способностей личности. Использованные методы включают теоретический анализ, сравнительную характеристику и обобщение практических примеров. Результаты показывают, что инструменты ИКТ позволяют повысить наглядность урока, увеличить познавательную активность учащихся и реализовать индивидуализированное обучение. В заключение делается вывод о необходимости рассмотрения инновационных технологий как решающего фактора повышения эффективности образовательного процесса в целом.

Abstract (in English)

This article examines the importance and effectiveness of introducing innovative technologies, particularly information and communication technologies (ICT), into the process of mastering the curriculum within the modern education system. The aim of the research is to analyze the educational and methodological potential of ICT and to determine their role in improving the quality of knowledge and developing an individual's creative abilities. The methods used include theoretical analysis, comparative description, and generalization of practical examples. The results demonstrate that ICT tools enhance the visual presentation of lessons, increase students' cognitive activity, and enable personalized learning. In conclusion, it is argued that innovative technologies should be considered a decisive factor in improving the overall effectiveness of the educational process.

Кіріспе

Қазіргі білім беру саласы жаһандық сындарлы ортада тұрақты даму мен инновациялық өзгерістерді талап етеді. «Білім – ғылым – инновациялар» үштігінің маңыздылығын атап көрсеткен Елбасы Н.Ә. Назарбаевтың бағдарламалық жолдаулары білім жүйесін жаңғыртудың басты бағытын айқындайды [1, б. 15]. Бұл контекстте мектептерді озық оқыту тәжірибесі деңгейіне көтеру, оқушыларда сындарлы ойлау, өздік ізденіс және ақпаратты талдау дағдыларын қалыптастыру шешуші міндетке айналады. Осы міндеттерді іске асырудың негізгі жолдарының бірі – оқытудың әдіс-тәсілдерін үнемі жетілдіру және заманауи педагогикалық технологияларды, оның ішінде ақпараттық-коммуникациялық технологияларды (АКТ) тиімді пайдалану. АКТ-ны оқу бағдарламасын меңгеру үдерісіне интеграциялау білім беруді сапалы жаңа деңгейге көтеруге, оның нәтижелілігін арттыруға мүмкіндік береді.

Негізгі бөлім

Ақпараттық-коммуникациялық технологиялар (АКТ) деп ақпаратты жинақтау, сақтау, өңдеу, тасымалдау және пайдалану үшін арнайы программалық, техникалық және телекоммуникациялық құралдардың жиынтығын айтады. Білім беру саласында АКТ құралдарына интерактивті тақталар, мультимедиа проекторлар, дербес компьютерлер, жергілікті желілер, электронды оқулықтар, арнайы білім беру бағдарламалары және, әрине, Интернет кеңістігі жатады.

АКТ-ны оқу процесіне енгізудің педагогикалық мүмкіндіктері кең. Біріншіден, бұл сабақтың көрнекілігі мен түсініктілігін шектеусіз арттыру. Күрделі түсініктерді анимациялық модельдер, виртуалды экскурсиялар, бейнефрагменттер арқылы көрсету оқушылардың материалды терең түсінуіне ықпал етеді [2, б. 78]. Екіншіден, АКТ жекелендірілген және дифференциацияланған оқытуға мүмкіндік береді. Мұғалім әр оқушының қабілеті мен жылдамдығына бейімделген тапсырмаларды, компьютерлік тесттерді, интерактивті жаттығуларды ұсына алады. Үшіншіден, оқушылардың танымдық белсенділігін және пәндік қызығушылығын арттырады. Өз бетінше жұмыс істеу, ақпаратты іздестіру, креативті жобалар жасау сияқты іс-әрекет түрлері шығармашылықты ынталандырады.

Білім беруді ақпараттандыру үдерісі тәжірибеде бірнеше бағытта жүзеге асырылады. Бірінші бағыт – бұл сабақты өткізудегі АКТ құралдарын тікелей пайдалану. Мысалы, физика немесе биология сабағында виртуалды зертханалық жұмыстарды өткізу, тарих сабағында тарихи оқиғалардың реконструкциясын көрсету, география сабағында интерактивті карталармен жұмыс істеу. Мұндай тәсіл оқу материалын игерудің эмоционалдық-бейнелік негізін нығайтады. Екінші бағыт – бұл оқушылардың жобалық-зерттеу қызметін ұйымдастыру. Интернет ресурстарын пайдалана отырып, оқушылар реферат, презентация, видео ролик сияқты жобаларды дайындай алады, бұл оларда ақпаратты талдау және жүйелеу дағдыларын қалыптастырады. Үшінші бағыт – білімді бақылау мен бағалау жүйесін автоматтандыру. Арнайы бағдарламалар мен платформалар мұғалімге білімнің объективті көрсеткіштерін тез алуға, ал оқушыға өз қалжыңдары туралы кері байланыс алуға мүмкіндік береді.

Дегенмен, АКТ-ны қолдану кезінде мұғалім белгілі бір қиындықтарға тап болуы мүмкін. Олардың арасында жеткіліксік техникалық жабдықталғандық, мұғалімдердің біліктілігін арттыру қажеттілігі, сондай-ақ оқушыларды Интернет кеңістігіндегі қауіптерден қорғау мәселесін атап өту керек. Осыған байланысты оқушыларды ақпараттық сауаттылық пен желілік этикет ережелеріне үйрету маңыздылығын жоққа шығаруға болмайды [3, б. 112].

Қорытынды

Сонымен, заманауи білім беру жүйесінде оқу бағдарламасын меңгеру үдерісіне инновациялық технологияларды, әсіресе АКТ-ны енгізу объективті қажеттікке айналған. Бұл технологиялар оқу үдерісін сапалы жаңа деңгейге көтеруге, оны жекелендіруге, оқушылардың танымдық қызығушылығын оятуға және сындарлы ойлау қабілеттерін дамытуға мүмкіндік береді. Тиімділік компьютерді сабақта тек құрал ретінде емес, сонымен бірге оқыту ортасын түбегейлі өзгертетін педагогикалық фактор ретінде пайдалануға байланысты. Болашақта АКТ мүмкіндіктерін кеңейтуге, мұғалімдердің цифрлық құзыреттілігін арттыруға бағытталған жүйелі жұмыс жалғасуы тиіс. Инновациялық технологияларды оқытуға сәйкес енгізу білім берудің негізгі мақсаты – бәсекеге қабілетті, шығармашылық ойлай алатын жеке тұлғаны қалыптастыруға айтарлықтай үлес қосады.

Әдебиеттер тізімі

1. Назарбаев Н.Ә. Қазақстан жолы – 2050: Бір мақсат, бір мүдде, бір болашақ. – Астана, 2014. – 45 б.
2. Роберт И.В. Современные информационные технологии в образовании: дидактические проблемы; перспективы использования. – М.: Школа-Пресс, 2010. – 205 б.
3. Пауэлл Э. Цифровые инструменты для преподавателя. – СПб.: Питер, 2019. – 176 б.
4. Anderson, T. The Theory and Practice of Online Learning. – Athabasca University Press, 2008. – 484 p.
5. Кузнецов А.А. Информационно-коммуникационные технологии в общем образовании: теория и практика. – М.: БИНОМ. Лаборатория знаний, 2017. – 231 б.
6. Әдістемелік журналға мақала жариялаудың негізгі талаптары [Электронды ресурс] – https://adisteme.kz/rules.html