Аннотация. Бұл мақаланың мақсаты – ағылшын тілін оқыту үдерісінде интерактивті әдістерді қолданудың әдістемелік ерекшеліктерін және тиімділігін зерттеу. Зерттеу әдістері ретінде теориялық талдау, әдістемелік әдебиеттерді шолу және тәжірибелік мысалдарды жинақтау қолданылды. Мақалада интерактивті оқытудың қазіргі білім беру талаптары мен коммуникативті тәсіл аясындағы маңыздылығы қысқаша анықталады. Негізгі бөлімде жинақы топтық жұмыс, жұптық жұмыс, «Ақыл картасы», «Позиция таңдау» және «Синквейн» сияқты нақты интерактивті әдістердің мазмұны, қолдану алгоритмдері және ағылшын тілі сабағындағы қолданылу ерекшеліктері егжей-тегжейлі талданады. Әр әдістің оқушылардың сыни ойлауын, шығармашылық қабілеттерін, коммуникативтік және топтық жұмыс дағдыларын дамытудағы рөлі ашылады. Сондай-ақ, интерактивті әдістерді тиімді ұйымдастырудың және мультимедиалық технологиялармен үйлесімді қолданудың педагогикалық шарттары қарастырылады. Нәтижелер бойынша, интерактивті әдістердің жүйелі түрде қолданылуы оқу процесінің сапасын арттырып, оқушылардың іс-әрекеттік белсенділігін күшейтетіні дәлелденеді. Мақала ағылшын тілі мұғалімдеріне, әдіскерлерге және шетел тілдерін оқыту әдістемесімен айналысатын зерттеушілерге арналған.

Abstract. The purpose of this article is to study the methodological features and effectiveness of using interactive methods in the process of teaching English. The research methods used were theoretical analysis, review of methodological literature, and generalization of practical examples. The article briefly defines the importance of interactive learning in the context of modern educational requirements and within the framework of the communicative approach. The main part provides a detailed analysis of the content, application algorithms, and specifics of using specific interactive methods in an English lesson, such as group work, pair work, "Mind Map", "Position Choice", and "Cinquain". The role of each method in developing students' critical thinking, creative abilities, communicative and group work skills is revealed. The pedagogical conditions for the effective organization of interactive methods and their compatible use with multimedia technologies are also considered. The results prove that the systematic application of interactive methods improves the quality of the educational process and enhances students' activity. The article is intended for English teachers, methodologists, and researchers involved in the methodology of teaching foreign languages.

Кіріспе. Қазіргі білім беру жүйесі оқушыларға кең ауқымды талаптар қояды, оларға үлкен ақпарат көлемін қысқа мерзімде меңгеру, сын тұрғысынан ойлау және алынған білімді тәжірибеде қолдана білу қабілеті кіреді. Ағылшын тілін оқыту да осы талаптардан тыс емес. Тілді тек грамматикалық ережелер мен сөздік қор ретінде емес, қарым-қатынас құралы ретінде үйрету қажеттілігі заманауи оқытудың негізгі принциптерінің біріне айналды. Бұл жағдайда дәстүрлі, білім беруші орталықтағы тәсілдер шектеулі болып қалады. Оқу процесін жандандырудың, оқушылардың іс-әрекеттік және шығармашылық белсенділігін арттырудың тиімді жолдарының бірі – интерактивті әдістерді қолдану. Интерактивті оқыту («интер» – өзара, «акт» – әрекет) білім алушылар мен оқытушының, сондай-ақ білім алушылардың өзара белсенді әрекеттесуіне негізделген. Бұл тәсілде мұғалімнің рөлі білімді таратқыштан оқу үдерісін ұйымдастырушыға, көмекшіге өзгереді, ал оқушы өз білімін қалыптастырудың белсенді субъектісіне айналады. Ағылшын тілі пәні, коммуникативтік дағдыларды дамытуға бағытталғандығына байланысты, интерактивті әдістерді қолдану үшін ерекше қолайлы сала болып табылады. Осыған байланысты, бұл мақаланың мақсаты ағылшын тілін оқыту тәжірибесінде қолданылатын интерактивті әдістерді жүйелеп, олардың қолдану әдістемесін, тиімділігін және оқу нәтижелеріне әсерін талдау болып табылады.

Негізгі бөлім. Интерактивті оқытудың мақсаты сабаққа қатысушылардың барлығының бірлескен іс-әрекеті арқылы білім алуды, мәселелерді шешуді, тұжырымдар жасауды қамтамасыз ету болып табылады. Бұл тәсіл оқушының жеке тәжірибесі мен ой-пікіріне сілтеме жасайды, оны сабақтың толыққанды қатысушысына айналдырады. Ағылшын тілі сабағында кеңінен қолданылатын интерактивті әдістердің бірнеше түрін және олардың қолдану ерекшеліктерін қарастыруға болады.

1. Топтық және жұптық жұмыс (Group and Pair Work). Бұл интерактивті оқытудың негізгі және ең таралған түрлерінің бірі. Топтық жұмыс оқушылардың ортақ мақсатқа жету үшін бірлесіп іс-әрекет ететін ұйымдастырушылық формасы ретінде анықталады . Оның артықшылықтары айтарлықтай: оқушылар қателесу қорқынышын жеңеді, өз пікірлерін еркін білдіре алады және сыныптастарының тәжірибесі мен ойлау жолдарынан үйренеді . Ағылшын тілі сабағында бұл әдіс диалогтарды өңдеуге, тақырып бойынша пікірталас жүргізуге («дебаттар»), жобаларды бірлесіп орындауға қолданылады. Мысалы, «Денсаулық» тақырыбы бойынша топтар салауатты өмір салты туралы презентация дайындай алады. Жұптармен жұмыс (Pair Work) де сөйлеу дағдыларын жаттықтыру үшін өте тиімді: оқушылар берілген үлгі бойынша сұрақ-жауап жасайды, рөлдік ойындарды қалыптастырады немесе бір-бірінің орындаған тапсырмасын тексереді.

2. «Ақыл картасы» (Mind Map). Бұл әдіс британдық психолог Тони Бьюзенның атымен байланысты. Ол күрделі ақпаратты, идеялар мен олардың арасындағы байланыстарды көрнекі түрде ұсынуға мүмкіндік береді. Орталықта негізгі ұғым (мысалы, «Travel» – саяхат) жазылып, одан тармақтар түрінде байланысты идеялар (транспорт түрлері, демалыс орындары, қажетті заттар) шығарылады. Ағылшын тілі сабағында бұл әдіс жаңа сөздік қорды бекітуге, тақырыпты жалпылауға немесе жобаны жоспарлауға қолданылады. Оқушылар логикалық ойлауын, ассоциациялардың көмегімен сөздерді есте сақтау қабілетін дамытады.

3. «Позиция таңдау» (Stand in Line / Choose Your Corner). Бұл әдіс оқушылардың сын тұрғысынан ойлауын және өз көзқарасын дәлелдеу дағдыларын дамытуға бағытталған. Мұғалім проблемалық, дискуссиялық мәселені ұсынады (мысалы, «Студенттер үшін интернет пайдалы ма, зиянды ма?»). Сынып «Иә» (Agree), «Жоқ» (Disagree) және «Күмәнданым» (Not sure) деген үш топқа бөлінеді. Әр топ өз көзқарасын ағылшын тілінде дәлелдеп, келіспеуші пікірлерге жауап дайындайды. Осындай тапсырмалар тілдік дағдыларды қолдануды шынайы коммуникативтік жағдаймен үйлестіреді және оқушыларға өз ойларын сөзбен жеткізу тәжірибесін береді.

4. «Синквейн» (Cinquain). Бұл бес жолды қысқа поэзиялық пішін, ол шығармашылық ойлау мен тақырыпты шығармашылық қысқаша сипаттауға мүйіс береді. Синквейннің құрылымы белгілі бір алгоритмге бағынады: бірінші жол – тақырып (1 зат есім), екінші – сипаттамасы (2 сын есім), үшінші – әрекеті (3 етістік), төртінші – автордың тақырыпқа қатынасын білдіретін төрт сөзді сөйлем, бесінші – тақырыптың синонимі (1 сөз). Мысалы, «Friendship» (Достық) тақырыбына: 1. Friendship. 2. Strong, honest. 3. Supports, unites, inspires. 4. Makes life more beautiful. 5. Trust. Бұл әдіс сабақты қорытындылау кезеңінде немесе жаңа лексиканы бекітуде қолданылады, бұл оқушыларға өз ойларын шығармашылықпен және қысқаша тұжырымдауға мүмкіндік береді.

Интерактивті әдістердің тиімділігін арттыру үшін оларды цифрлық технологиялармен үйлестіру өте маңызды. Мультимедиалық презентациялар, онлайн доскалар (мысалы, Miro, Jamboard), интерактивті тесттер жасау құралдары және бейнеконтент жұмыс процесін айтарлықтай байытады және оны заманауи оқушылар үшін тартымды етеді.

Қорытынды. Қорытындылай келе, ағылшын тілін оқытуда интерактивті әдістерді қолдану оқу процесін сапалы жаңартудың қажетті элементі болып табылады. Бұл әдістер оқушыны білім беру іс-әрекетінің орталығына қоя отырып, оның танымдық және коммуникативтік белсенділігін арттырады. Топтық және жұптық жұмыс қарым-қатынас жасау дағдыларын дамытады, «Ақыл картасы» және «Синквейн» логикалық және шығармашылық ойлауды ынталандырады, ал «Позиция таңдау» сияқты әдістер сын тұрғысынан ойлауға және пікірлесудің мәдениетін қалыптастыруға ықпал етеді. Бұл әдістердің сәттілігі олардың жүйелі және мақсатқа сай қолданылуына, сондай-ақ мұғалімнің оқу процесін дұрыс ұйымдастыруына байланысты. Болашақта осы бағыттағы зерттеулер интерактивті технологияларды одан әрі тереңдетуге, оларды жас ерекшеліктері мен оқушылардың жеке қажеттіліктеріне сәйкес дифференциациялауға бағытталуы тиіс. Осылайша, интерактивті оқыту ағылшын тілі сабағын тек қызықты етіп қана қоймай, сонымен бірге оқушылардың шетел тілінде тиімді қарым-қатынас жасауға дайындайтын өнімді жұмыс ортасына айналдыра алады.

Әдебиеттер тізімі

1. Larsen-Freeman, D., & Anderson, M. Techniques & Principles in Language Teaching. 3rd ed. – Oxford University Press, 2011. – 272 p.
2. Harmer, J. The Practice of English Language Teaching. 5th ed. – Pearson Education ESL, 2015. – 446 p.
3. Х.И. Лийметс. Топта жұмыс: теориясы мен практикасы // Жаңа әдістеме. – 2018. – №4. – Б. 12-18.
4. Топтық жұмыс әдісі [Электрондық ресурс] // Ust.kz. – URL: https://ust.kz/powerpoint/toptyq_jumys_adisi-163126.html (қаралған күні: 25.12.2025).
5. Бастауыш сыныптарда ынтымақтастық оқыту: топтық және жұптық жұмысты ұйымдастыру әдістемесі мен коучинг тәжірибесі [Электрондық ресурс] // Stud.kz. – URL: https://stud.kz/sabak-zhospary/id/21952 (қаралған күні: 25.12.2025).
6. Richards, J. C., & Rodgers, T. S. Approaches and Methods in Language Teaching. 3rd ed. – Cambridge University Press, 2014. – 410 p.
7. Әдістемелік журналға мақала жариялаудың негізгі талаптары [Электрондық ресурс] – https://adisteme.kz/rules.html