Түйіндеме. Мақалада нағыз ғылыми зерттеулердің бастамасынан алынған дәрі-дәрмектердің толық қоршаған ортаға тиімді , ұтымды, химиялық және биологиялық құрамының өзгермеген таза күйінде сақталып, әрі нақты мерзімді тұтынуға мақсат етілуіне қажет ететін, және шет елге экспорттау арқылы , немесе шет елден импорттау арқылы жүзеге асыруға мүмкіндік туғызатын жобаның мақсаты негізделеді.Яғни, препараттың қоршаған орта әсерінің физикалық , химиялық, биологиялық және физико-химиялық қасиеттері бұзылатындықтан, термолабильді препарат термині бойынша атау енгізілгені жайында, әрі жаңа технология заманындағы автоматтандыруды оңтайландыру логистикасы қарастырылады.

Кілт сөздер: табиғи дәрілік өсімдік, химиялық құрамы, фармакологиялық әсер, антиоксиданттық қасиеттер, қауіпсіздік стандарттары, автоматизация, дидактикалық блок, блокада жүйесі, басқарма орталығы, термолабильді препараттар, физикалық тұрғы.

Резюме. В статье обосновывается цель проекта , заключающегося в том, чтобы лекарственные средства, полученные по инициативе настоящих научных исследований, полностью сохранялись в чистом виде , рационально, без изменения химического и биологического состава окружающей среды, и предназначались для фактического потребления, и позволяли осуществлять их путем экспорта в зарубежную страну или путем импорта из-за рубежа.То есть , поскольку физические, химические , биологические и физико-химические свойства воздействия окружающей среды на препарат нарушены, предполагается введение наименования по термину термолабильный препарат, а также логистика автоматизации оптимизации в эпоху новых технологий.

Ключевые слова: натуральное лекарственное растение, Химический состав, фармакологическое действие, антиоксидантные свойства, стандарты безопасности, автоматизация, дидактический блок, система блокады,центр управления, термолабильные препараты, физическая форма.

Summary. The article substantiates the purpose of the project, which is to ensure that medicines obtained on the initiative of real scientific research are fully preserved in their pure form, rationally, without changing the chemical and biological composition of the environment, and are intended for actual consumption, and allowed to be exported to a foreign country or imported from abroad. That is, since the physical, chemical, biological and chemical properties of the environmental impact on the drug are disrupted, it is proposed to introduce a name for the term thermolabile drug, as well as logistics automation optimization in the era of new technologies.

Keywords: natural medicinal plant, chemical composition, pharmacological effect, antioxidant properties, safety standards, automation, didactic block, blockade System, Management Center, thermolabile drugs, physical condition.

Мәселенің өзектілігі.

Термолабильді препараттар – препараттар жалпы қоршаған ортадағы құбылыстармен параметрлердің (температура,қысым т.б), және ылғалды орта,булы орта , циркуляционды ауа өткізгіштерінің қатысында өз құрамын өргертетін препараттар.Әр препарттардың өзіндік өмір цикліндегі болған параметрлер бойынша құрамын өзгертетін қасиеттері бар.Яғни, препараттардың артықшылықтарымен кемшіліктері сол параметрлер бойынша,және қолданысқа қолданатындығына сүйенеді. Автоматтандыру жүйесі қойма логистикасында болатын шарттармен тағайындалады. Автоматтандыру жүйелері түрлі басқару кезеңдерінің жүйесі арқылы іске асады.Стандарттар бойынша заңды түрде қолданатын , әрі блокада жүйесінің қолдану кезіндегі қауіпсіздік ережесімен сүйенеді.

Термолабильді препараттардың түрлері бөлме температурасының немесе бөлме температурасынан жоғары болған кезіндегі дәрілердің қасиеттері өзгеріске ұшырайтын препараттар.Бұл препараттарды сезімтал препараттар деп те атайды. Термолабильді препараттарды сақтау , арнайы технологиялық , күнделікті қолданысқа ие болатын тоңазытқыштардың көмегімен сақталады, және салқын температураны талап ететін бөлмелерде , немесе камераларда сақталуы іс жүзінде айқындалады.Бұл дәрілерге тоңазытқыштарды қолдану, яғни дәрілердің терапиялық, физикалық-химиялық қасиеттерін өзгертпес үшін қолданылады. Дәл осы препараттарды тасымалдау арнайы өндірілген кәсіп орын алаңынан басталып , қойма ішілік сақтаудан кейінгі өтетін , әлем нарығына шығару мақсатында тасымалданады.Яғни , тасымалдаған жағдайға орай, термолабильді препараттардың төмен температурада сақтау контейнерінде тасымалдау жүзеге асырылады. Заманауи технологиялық құрылғылар мен сақтау, әрі белгілі бір объект пен субъектке тасымалдау маңызды рөл атқарады.Термолабильді препараттардың тасымалдануы міндетті түрде камерамен тасымалдануы қажет.Сыртқы ортадан түскен атмосфералық температурадан препараттың қасиеті өзгерүі мумкін.

Зерттеудің мақсаты. Термолабильді препараттарды тасымалдауды автоматтандыру.

Қоймадағы термолабильді препараттарды қолайлы жағдайда сақтау үшін толық автоматтандыру жүйесін енгізу.Талап етілген шарттарды орындап , термолабильді препараттарды тасымалдауға қолайлы орта жасау. Дәрі-дәрмек параметрлеріне орай 15-25*С-тағы улкен ауқапты қойма стеллажда А блогында сақтау. Зерттеудегі қойманың А-блогын алып , ГОСТ , GMP, GPP мен GDP стандарттары бойынша.автоматтандыру сатыларын енгізу мен жаңа заманауи құрылғы ретінде өзгертулер енгізу мақсаты.

Зерттеудің әдістері мен материалдары. термолабильді препараттар, қойма логистикасы , блокада жүйелері ,автоматтандыру жүйесі.

Термолабильді препараттарды зерттеу , кәзіргі замандағы, ХХІ ғасырдың басында қарқынды дамуда.Экспортпен импортталған продукцияның қолайлы ортамен тасымалдануын қамтамасыз ететін контейнерлі массалы , жылү мен кун сәулесін өткізбейтін қараңғы автоматандырылған контейнер жүйесі арқылы тасымалдану шегіне тоқталады.Яғни, алыста бақыланып отырған персонал мен блокада жүйесі арқылы сыртқы ортадағы параметрлерді қамтамасыз етіп сақтап , норма көздеріндегі анализдерге тежейді.Орыс тіліндегі “ регулировка ” бойынша параметрлердің дәріге деген қолайлы температурасына алыс шақырымнан түзетіп , бақылап отыра алады.

Қойма ішілік автоматтандыру мен жалпы қоймадағы сипаттамасына келсек, зерттелетін шикізатпен материалдардан бастап дайын өнімге дейін өнімдерді сақтап отыратын , стеллажды блоктармен , қойма объектілері болады. А блоктағы қойманың қасиеттері дәрі-дәрмек параметрлеріне орай 15-25*С-тағы улкен ауқапты стеллажда сақтайтыны мәлім, одан әрі басты материал шаңға қарсы беткей болатын жабыны бар материалды бөлшек болып табылады.Және де бұл қойма GDP халықаралық сапа стандарттарына икемделеді.

Нәтижені талқылау.

Қоймадағы дәрілік нысандардың өндірілгеннен кейінгі сақтау міндеті автоматтандыруға жатады.Қоймаішілік сатыларда әр дәрілік нысанға өзіндік физикалық-химиялық қасиеттеріне орай параметрлермен сақтау болып табылады.Қойманы автоматтандыру механикалық тұрғыдан , жаңа қол жетімді құрылғыларды пайдалана отырып, қойма логистикасын оңтайландыру мақсаты.Басқару жүйелері , сондай-ақ сканер, платформа , штрих код , кодтық блокадалар сияқты т.б заманауи технологиялардың көмегімен өндіріс қызметкерлеріне басым көмек ретінде атқарылады.Өндірістегі нақты есеп анализдерінің дәлдігімен тиімділігіне , әрі соған орай тасымалдауға арналған сапа көрсеткіштерін автоматтау әлде қайда колайлы болып келеді.Сақтау шараларын жетілдіру, тасымалдау кезіндегі термолабильді препараттарға камералы тоңазытқышты дұрыс қолдану , және алыс шақырымда онлайн басқару, әрі тасымалдаған жағдайдағы параметрлерді тұрақты ұстап немесе өзгертуге оңтайландырулар қолданылады. Бұл процестерді жылдамдатуға, қателерді азайтуға жіне логистиканың тиімділігін жақсартуға мүмкіндік береді.

Дәрі-дәрмектерді дұрыс сақтау адам өміріне маңызды рөл атқарады.Дұрыс сақтау қызметін атқару үшін қоймадағы блоктарды бөлу арқылы, дәрі дәрмектердің параметрлеріне орай камера бөлмелер немесе блок тоңазытқыштарын бөліп қояды.Қойманың ішіндегі блоктар ағылшын әліппесі бойынша белгіленеді.Объекттің белгіленуі <A-B-C-D...> деп белгіленеді.Дайын өнім толық сапа бақылаудан өткеннен кейін , осы объектке қорап упаковкасына GOOD-деген маркер енгізіліп сақтауға дайын белгісін білдіреді.

Автоматтандыруға қолайлы басқару жүйесін қолдану, яғни, басты блокпен автоматтандыру шешімдері фармацевтикалық кәсіпорынға GSP және GDP сияқты халықаралық стандарттарға салалық тәжірибелерге жетуге мәжбүрленеді.

Химиялық құрамы.

        Термолабильді препараттардың түрлері бөлме температурасының немесе бөлме температурасынан жоғары болған кезіндегі дәрілердің қасиеттері өзгеріске ұшырайтын препараттар.Бұл препараттарды сезімтал препараттар деп те атайды.Және химиялық құрамы гомогенді , және гетерогенді болып табылатын , қатты , сұйық , газ тәрізді температураға төзімді емес препараттар болып келеді.Температура өзгеруінде , дәрілік заттың құрамындағы химиялық , биологиялық заттардың өзгеріп кетүіне 95% сенімділік бар. Өзгерген құрамның жалпы дәрі-дәрмекпен қоршаған ортаның ластануынің қауіпі бар.Мысалы , термолабильді препарат эфектісін жоғалтып қоюы немесе эфектісінен басқа pH ортаға өззгереді.

       Қорытынды.

  «Дәрiлiк заттар мен медициналық бұйымдарды сақтау және тасымалдау қағидаларын бекіту туралы» 2021 жылғы 16 ақпандағы ҚР ДСМ-19 бұйрығы бойынша қоймаішілік сақтау , термолабильді препараттарға ғана емес , жалпы өндірілген дәрі дәрмектерге сақтау шараларына оңтайландырулар енгізіліп , әр дәрінің сипатымен , физикалық , химиялық , физико-химиялық қасиеттеріне қарай стеллаждармен , стойка большектеріне дейін арналған ұсыныстар жасалған.Әр қоймаға түрлі параметрлер орналған.Препараттардың дайын өнім кезіндегі қоймаға сақтау GOOD секілді маркерлер жабыстырылып белгіленеді.

“Контроль качества”-дан өткен дәрі-дәрмектер келесі сақтау бойынша упоковка мен маркерленген түрінде A-B-C-D..... деген алфавит бойынша орнатылган қойма бөліктерінде сақталады.Және де , кәсіпорындарда, мысалы: «Kelun – Kazpharm» , CLEVER MEDICAL – сияқты кәсіпорындарда, персоналға арналған жүк тасығыш, улкен массаға арналған машиналар (AGV Global , AGV Trans т.б) арқылы препараттардың тасымалдануы іске асады.

Пайдаланылған дереккөздер тізімі

1. GDP - Тиісті дистрибьюторлық тәжірибе стандарты

2. «Дәрiлiк заттар мен медициналық бұйымдарды сақтау және тасымалдау қағидаларын бекіту туралы» 2021 жылғы 16 ақпандағы ҚР ДСМ-19 бұйрығы

3. «Тиісті фармацевтикалық практикаларды бекіту туралы» 2021 жылғы 4 ақпандағы № ҚР ДСМ-15 бұйрығы

Қосымша өзге елден алынған нормативтык сілтеме

4. Температурный режим холодильника в аптеке — хранение лекарственных препаратов в холодильнике (Ресей Федерациясының Термолабильді препараттарды тасымалдау жайлы талаптар ) : https://iq-provision.ru/articles/holodilnoe-oborudovanie-v-apteke

5. МЕТОДИЧЕСКОЕ РУКОВОДСТВО – термолабильді препараттарға толық нұсқау : http://elar.ssmu.ru/bitstream/20.500.12701/1674/1/tut_ssmu-2005-6.pdf