Сабақ жоспары

Ашық сабақ тақырыбы:

«Қазақ халқының аса көрнекті әнші-күйшілері мен композиторлары»

Сабақтың мақсаты:

Оқушыларға қазақ халқының аса көрнекті әншілерін, күйшілері мен композиторларының өмір жолдары мен шығармашылығын кеңінен таныстыру.

1. Білімділік:

оқушыларға қазақ халқының ұлы тұлғалары жайлы білімдерін толық жетілдіру;

1. Дамытушылық:

оқушылардың шығармашылық және еркін ойлау қабілеттерін әртүрлі әдістерді пайдалана отырып, дамыту;

1. Тәрбиелік:

оқушыларды жолдастарының ой-пікірін тыңдауға, сыйластық пен ұйымшылдыққа тәрбиелеу.

Сабақтың түрі: аралас

Сабақтың өтілу әдісі: жарыс түрінде, «Сын тұрғысынан ойлау» технологиясы бойынша сабақ жоспары 7 кезеңде жүзеге асырылады.

Сабақтың көрнекілігі: интерактивті тақта, Қазақстан Республикасының картасы, буклеттер, стикерлер, дидактикалық материалдар.

Сабақтың барысы:

І. Ұйымдастыру кезеңі:

1. Сәлемдесу
2. Оқушыларды түгендеу
3. Оқушылардың зейінін сабаққа аудару

ІІ. Үйге берген тапсырманы сұрау:

1-деңгей тапсырмасы: «Ой шақырту стратегиясы».

1. Аңыз дегеніміз не?
2. Жырау дегеніміз кім?

2-деңгей тапсырмасы: «Мағынаны ажырату сатысы». Инсерт әдісі.

3-деңгей тапсырмасы: «Сәйкестендіру сатысы».

Жыраулардың қай ғасырда өмір сүргенің дәл анықтау қажет.

Бұхар жырау XVIII ғ.

Үмбетей жырау XVII а – XVIII б.

Сыпыра жырау XVI-XVII ғ.ғ.

Марғасқа жырау XIV ғ.

ІІІ. Жаңа сабақты түсіндіру кезеңі.

Топты 3 топқа бөліп, топ аттарын қойып, өзара жарыс ұйымдастыру.

1-топ: Әншілер.

2-топ: Күйшілер.

3-топ: Композиторлар.

Өткізілу туралы:

1-тур: «Сіз танисыз ба?» интерактивті тақтадан қазақ халқының белгілі адамдардың суреті көрсетіледі, соны тану қажет. «Ия» немесе «Жоқ» деп жауап беру қажет.

2-тур: «Бұлар кімдер?» тақтаға әнші, күйші, композитор сөзі жазылған плакат ілінеді, оқушыларға ұлы тұлғалардың есімі жазылған карточка тапсырылады. Тұлғаларды кім екенің анықтап, тақтадағы плакатқа әкеліп іледі. Мысалы: Ш.Қалдаяқов – композитор.

Д.Нүрпейісова – күйші.

Р.Бағыланова – әнші.

3-тур: «Көр, тыңда, тап» экраннан күй әуені, ән орындалады. Әннің, күйдің орындаушысын, шығарманың композиторын табу қажет.

1. Әсет Бейсеуов «Алтыным».
2. К.Байсейітованың орындауында «Қыз Жібек» операсынан Жібектің «Гәкку» әні.
3. Ш.Қалдаяқовтың әні «Арыс жағасында».
4. Құрманғазының күйі «Адай».
5. Динаның күйі «Жігер».
6. Роза Бағыланованың орындауында «Ах, самара городок».

4-тур: «Кім біледі?» тақтағы Қазақстан Республикасының картасы ілінеді, ұлы тұлғалардың есімі аталады, о оқушылар ол кісілердің қай жерде туғанын тауып, картаға тұлғаның атын жапсыруы қажет.

1. К.Байсейітова – Верный қаласы. Қазіргі Алматы қаласы.
2. Р.Бағыланова – Қызылорда облысы.
3. Ш.Қалдаяқов – Шымкент облысы, Отырар ауданы.
4. Ә.Бейсеуов – Алматы облысы, Жамбыл ауданы.
5. Қ.Сағырбайұлы – Батыс Қазақстан облысы, Жаңақала ауданы.
6. Д.Нүрпейісова – Батыс Қазақстан облысы, Жаңақала ауданы.

5-тур: «Бұл қай тұлға?» Өткен өмірден хат. 3 топқа тұлға жайлы мәлімет алынған мәтіннен үзінді беріледі, мәтіндегі тастап кеткен жақша ішіндегі сөздерді табады.

6-тур: «Кім тапқыр?» Топқа әр бөлікке бір тұлғаның суреті беріледі. Аз уақыт ішінде әр бөлікті дұрыс құрастырып, тұлғаның суретін жасау қажет.

7-тур: «Кім жылдам?». Ой толғаныс сатысы. Топқа танымдық сұрақтар қойылады.

1-топ: «Әншілер».

1. К.Байсейітова қай жылы Қазақ ССР-ның еңбек сіңірген әртісі деген атақ берілді? /1934 жыл/.
2. Р.Бағыланова қандай оқу орнын бітірген? /Қызылорда педагогикалық институты/.
3. К.Байсейітованың музыкалық дауысы қалай аталады? /Колоратуралық сопрана/.
4. К.Байсейітова 1933 жылы Мемлекеттік музыкалық студия қойған қай комедияда басты ролде ойнайды? «Айман-Шолпан».
5. Р.Бағыланова қай жылы өмірден озды? /2011 жылы, 8 қаңтарда, Алматы қаласында/.

2-топ: «Күйшілер».

1. Құрманғазы Қазақстанның қай өңірінде дүниеге келді? «Батыс Қазақстан облысы».
2. Қанша жасында Дина Мәскеуде өткен Бүкілодақтық бірінші байқауда жеңіске жетеді? /83 жасында/.
3. «Қайран шешем», «Түрмеден қашқан», «Кішкентай» күйлерінің авторы кім? /Құрманғазы Сағырбайұлы/.
4. Құрманғазының ұстазы кім? /Күйші Ұзақ/.
5. 1880 жылы күйші Динаның өмірінде қандай оқиға болды? /19 жасында тұрмысқа шықты/.

3-топ: «Композиторлар».

1. Ш.Қалдаяқовтың қаншаға жуық әндері бар? /300-ге жуық/.
2. «Маралдым», «Армандастар», «Шақырады көктем» әндерінің композиторы кім? /Әсет Бейсеуов/.
3. «Ана туралы жыр» әні кімге арналған? /Ш.Қалдаяқовтың анасы Сақыпжамалға/.
4. Ә.Бейсеуов қай жылы дүниеге келді? /1938 жылы/.
5. Ш.Қалдаяқов қанша жасында дүниеден озды? /62 жасында/.
6. Сабақты бекіту, қорытындылау:
7. Инсерт әдісі

1. Жеңімпаз топты анықтап, мақтау қағазымен марапатталады.
2. Үйге тапсырма:Ұлы композиторлар, күйшілер мен әншілер жайлы эссе жазып келу.

Қолданылған әдебиеттер тізімі:

1. Бексұлтан Нұржекеұлы. «Жүз тұңғыш». Жинақ. 2-кітап. Алматы, Жалын-2005, 246 б.
2. Тынысбек Қоңыратбай. «Әлемдік музыка тарихы». Алматы, Өлке-2009, 274, 338, 348 беттер.
3. Б.Аяған. Қазақстан. Ұлттық энциклопедиясы. «Қазақ энциклопедиясынан», Алматы-2004, 6-том.
4. Т.Жаубасова. «Қазақтың күйшілері». Алматы. Аруна-2003.
5. Т.Жаубасова. «ХХ ғасырдың қазақ өнер тарландары». Алматы. Аруна-2003.