Адамның өткен және қазіргі кездегі жалпыадамзаттық тәжірибені қолдануға мүмкіндік берген ең маңызды жетістігі еңбек қызметі негізінде дамыған сөйлеу қарым-қатынасы болды. Бүгінгі уақыт-бұл жоғары Ақпараттық технологиялар, адамның рөлін терең гуманистік түсіну уақыты. Жеке тұлғаның әлеуметтік қатынастарға " ену " мүмкіндіктері зерттелуде. Әр түрлі технологияларды үйрену және қолдану кезінде тілдің үлкен рөл атқаратынын есте ұстауымыз керек. Айта кету керек, адамды жаратқан табиғат тілдік қабілеттің үш механизміне назар аударды:

1. Тақырып өзі шешеді, ол басқа (сыртқы сөйлеу).
2. Тақырып ойда не сақтау керектігін шешеді.
3. Сөйлеуді тудыру және түсіну процесі оның иесінен жасырылған және ол тек нәтижені көреді.

Адам өміріндегі тіл мен сөйлеуді қолдану үлесін шамамен есептеу арқылы келесідей бөлінеді:

1. қарым-қатынас-тыңдалым және айтылым, диалогтар, монологтар (орташа алғанда 15% - дан артық емес уақыт),
2. ішкі байланыс: бір жақты-кітап, газет оқу, теледидар, мұражайлар, сонымен қатар хаттар, жазбалар, күнделіктер арқылы-жеке және бизнес (уақыттың 35% дейін),
3. өзімен қарым-қатынас, яғни бір нәрсе туралы ойлау, естеліктер, өзімен немесе ойдан шығарылған кейіпкерлермен ішкі диалог, ар-ождан азабы, интроспекция, өзіңіз үшін шешім қабылдау (уақыттың 50% алады).

Адам әлемі неғұрлым бай болса, оның ойлары соғұрлым терең болады және ол неғұрлым күрделі және әр түрлі тілдік құралдарды қажет етеді. Керісінше: тілдің байлығы адамның психикалық және рухани өмірін қиындатады, әртараптандырады. Үлкен мектепке дейінгі жас (5-7 жас) - бұл психикалық процестер мен танымдық белсенділік процестерінің қарқынды даму кезеңі. Бұл жақын ересектермен қарым-қатынас арқылы, сондай-ақ құрдастарымен ойын және нақты қарым-қатынас арқылы адами қатынастардың әлеуметтік кеңістігін игеру кезеңі. Бұл жас балаға жаңа іргелі жетістіктер әкеледі. Мектепке дейінгі жастағы басты ерекшеліктердің бірі-жетекші психикалық процестердің озбырлығын дамыту. Бұл фактіні осы жас кезеңімен айналысатын барлық ғалымдар атап өтті. Бұл жаста бала өзінің отбасылық әлемінен асып, ересектер әлемімен қарым-қатынас орнатады. Психолог Л. С. Выготскийдің пікірінше, идеалды форма-бұл объективті шындықтың бөлігі (баланың орналасқан деңгейінен жоғары), ол тікелей өзара әрекеттеседі; бұл баланың кіруге тырысатын саласы. Дамудың нақты деңгейі мен баланың өзара әрекеттесетін идеалды формасы арасындағы үлкен алшақтық бар, сондықтан бұл қатынастарды модельдеуге, бұрыннан қалыптасқан қатынастарға қосылуға және осы модельде әрекет етуге мүмкіндік беретін жалғыз әрекет - рөлдік ойын. Ойын-мектеп жасына дейінгі баланың іс-әрекетінің жетекші түрі. 5-7 жас жеке тұлғаны қалыптастыру процесінде шешуші болып табылады. Үлкен мектепке дейінгі жаста психикалық дамудың негізгі компоненттерін қарқынды күшейту бар, оның барысында жетекші тұлғалық Білім - балалардың құзыреттілігі дамиды. Мектепке дейінгі жас-Бұл мектеп жасына дейінгі кезеңде жеке параметрлермен байытылған жеке ісіктерді жетілдіру, дамыту кезеңі. Үлкен мектеп жасына дейінгі балаларда мінез-құлықтың озбырлығының қалыптасуын бақылауға мүмкіндік беретін іс-әрекеттер мен әрекеттерді анықтайтын жеткілікті тұрақты психологиялық қасиеттер бар. Баланың жеке басының дамуы екі жағын қамтиды. Олардың бірі-бала біртіндеп айналасындағы әлемдегі орнын түсіне бастайды. Екінші жағы-сезім мен ерік-жігерді дамыту. Олар мотивтердің бағынуын, мінез-құлықтың тұрақтылығын қамтамасыз етеді. Үлкен мектеп жасына дейінгі балалардың психологиялық дамуында эмоциялар, эмоционалды және жеке саланың дамуы ерекше рөл атқарады. Үлкен мектеп жасына дейінгі балалардың эмоционалды дамуының негізгі бағыттары: эмоционалды көріністердің күрделенуі және олардың іс-әрекет пен мінез-құлықтағы реттелуі; моральдық және әлеуметтік эмоциялардың қалыптасуы, балалардың психикалық дамуындағы эмоционалды фон қалыптасады; балалар эмоционалды реттеу дағдыларын игереді, бұл оларға сезімдер мен көңіл-күйдің күрт көріністерін тоқтатуға мүмкіндік береді. Зейіннің сапалық-сандық сипаттамаларында елеулі өзгерістер байқалады. Назар аудару-бұл таңдалған объектіге бағытталған танымдық іс-әрекетті ұйымдастырудың бір түрі. Психикалық реттеудің сипатына байланысты еріксіз және ерікті көңіл бөлінеді. Назар аудару деңгейі назардың негізгі сипаттамаларының жиынтығымен анықталады: көлем, шоғырлану, ауысу және бөлу; назар аударуға қарама - қарсы күйлер-бұл алаңдаушылық, тұрақсыздық. Мектеп жасына дейінгі балалардың назарының тән ерекшелігі-ауызша жоспардың сыртқы объектілерінде еріксіз, төмен шоғырлану және шоғырлану. Үлкен мектепке дейінгі жаста зейінді жақсарту процесі жүреді: көлем мен тұрақтылық айтарлықтай артады, озбырлық элементтері пайда болады. Үлкен мектеп жасына дейінгі балалардың қиялы - бұл жеке тәжірибе негізінде қабылданған Материалды өңдеу арқылы жаңа түпнұсқа бейнелер жасаудан тұратын психикалық танымдық трансформациялық процесс. Балалар қиялының дамуы рөлдік ойынның күрделенуімен байланысты, бұл репродуктивті қиялдан шығармашылық қиялға, еріксіз қиялға ауысуды анықтайды және іс-әрекетті жоспарлау мен бағдарламалауды қамтиды. Қиял екі негізгі функцияны орындай бастайды: қоршаған әлемді танудың практикалық дағдыларын қалыптастырумен байланысты қорғаныс және проблемалық жағдайды шешуге мүмкіндік беретін және шындықтан алшақтатылған қиял жағдайын құру арқылы психикалық жағдайды реттейтін танымдық. Қабылдау-қоршаған әлем бейнелерін қалыптастырудағы мақсатты және белсенді зияткерлік процесс. Балаларды қабылдау мағыналы және сараланған болады. Үлкен мектеп жасына дейінгі балаларды қабылдау процесінде визуалды салыстырудың рөлі артады, ауызша материалды өңдеу. Сенсорлық оқиғаларды барабар қабылдау ақыл-ой белсенділігінің дамуы үшін өте маңызды. Есте сақтау қабілетінің дамуы, ең алдымен, баланың қабылдауына байланысты, оның негізгі түрі мектепке дейінгі жаста бейнелі болып табылады. Бастапқыда жад еріксіз, өйткені есте сақтау дәрежесі баланың жеке тәжірибесінің ерекшеліктеріне негізделген визуалды байланыстардың орнатылуына байланысты. Мектепке дейінгі жастағы есте сақтаудың дамуы ақыл-ой әрекетінің операцияларына сәйкес психикалық белсенділіктің реттеуші компоненттерін және ауызша материалды есте сақтау әдістерін қалыптастырудан тұратын еріксіз есте сақтауға біртіндеп көшумен сипатталады. Мектепке дейінгі жаста сөйлеуді белсенді дамыту процесінде ауызша есте сақтау дамиды; сөйлеудің реттеуші рөлінің жоғарылауымен, мінез-құлық пен іс-әрекеттің ерікті механизмдерінің пайда болуымен байланысты ерікті жад пайда болады. Үлкен мектепке дейінгі жас психикалық даму үшін өте маңызды, өйткені бірінші кезекте мақсатты танымдық белсенділік пайда болады, оның барысында психикалық салада айтарлықтай өзгерістер болады. Бірте-бірте танымдық процестердің құрылымында жетекші орынды ойлау бастайды. Үлкен мектеп жасына дейінгі балалар жүйелі талдаумен, жалпылаудың саралануымен, жалпылау қабілетімен ерекшеленеді. Мектепке дейінгі балалық шақта ойлаудың даму ерекшеліктері ақыл-ой белсенділігінің көрнекі деңгейінен абстрактілі-логикалыққа, нақтыдан проблемаға ауысу кезінде көрінеді, бұл ойлаудың икемділігінде, тәуелсіздігінде және өнімділігінде көрінеді. Кішкентай баланың сөйлеуі айналасындағы адамдармен қарым-қатынаста қалыптасады. Қарым-қатынас процесінде оның танымдық және пәндік қызметі көрінеді. Сөйлеуді меңгеру баланың барлық психикасын қайта қалыптастырады, құбылыстарды саналы және ерікті түрде қабылдауға мүмкіндік береді. Орыстың ұлы ұстазы К. Д. Ушинский: "туған сөз-барлық ақыл-ой дамуының негізі және барлық білімнің қазынасы. Сондықтан балалардың сөйлеуін уақтылы дамытуға қамқорлық жасау, оның тазалығы мен дұрыстығына назар аудару керек". Үлкен мектеп жасына дейінгі балаларда сөйлеудің дамуы өте жоғары деңгейге жетеді. Балалардың көпшілігі ана тілінің барлық дыбыстарын дұрыс айтады, дауыстың Күшін, сөйлеу қарқынын реттей алады, сұрақтың, қуаныштың, таңданудың интонациясын жаңғырта алады. Үлкен мектепке дейінгі жаста бала сөздердің едәуір қорын жинайды. Лексиканы байыту жалғасуда (лексика, бала қолданатын сөздер жиынтығы), бірақ оның сапалық жағына ерекше назар аударылады: лексикалық қорды ұқсас (синонимдер) немесе қарама-қарсы (антонимдер) сөздермен, сондай-ақ көп мағыналы сөздермен көбейту. Балабақшадағы мектеп жасына дейінгі балаларды тәрбиелеу мен оқытудың көптеген маңызды міндеттерінің бірі - сөйлеуді дамыту. Бұл міндет бірқатар арнайы, нақты міндеттерден тұрады: сөйлеудің дыбыстық мәдениетін тәрбиелеу, сөздікті байыту, шоғырландыру және жандандыру, сөйлеудің грамматикалық дұрыстығын жақсарту, сөйлеу (диалогтық) сөйлеуді қалыптастыру, үйлесімді сөйлеуді дамыту, көркем сөзге қызығушылықты тәрбиелеу, сауаттылыққа дайындық. Бұл міндеттер мектеп жасына дейінгі кезеңде шешіледі. Алайда, әр жас кезеңінде тапсырмалар біртіндеп күрделене түседі, оқыту әдістері өзгереді. Осы міндеттердің әрқайсысында параллель және уақтылы шешілуі керек бірқатар мәселелер бар.