Аннотация (қазақ тілінде): Бұл мақалада бастауыш сыныптың жаратылыстану пәнін оқытуда STEAM элементтерін интеграциялау тәсілі қарастырылады. STEAM (Ғылым, Технология, Инженерия, Өнер және Математика) білім беру әдістемесі оқушылардың шығармашылық және сыни ойлау қабілеттерін дамытуға бағытталған. Жаратылыстану пәнін оқытуда STEAM элементтерін қолдану оқушылардың пәнге деген қызығушылығын арттырып, олардың ғылыми зерттеу дағдыларын жетілдіруге мүмкіндік береді. Мақалада бастауыш сынып оқушыларының жас ерекшеліктеріне сәйкес STEAM әдістерін тиімді пайдалану жолдары талқыланады. Сондай-ақ, жаратылыстану пәнін оқытуда қолданылатын практикалық тапсырмалар мен жобалық жұмыстардың маңыздылығы көрсетілген.

Кілт сөздер: бастауыш сынып, жаратылыстану, STEAM, білім беру, интеграция, шығармашылық, сыни ойлау, зерттеу дағдылары, практикалық тапсырмалар, жобалық жұмыстар.

Аннотация (орыс тілінде): В данной статье рассматривается метод интеграции элементов STEAM в преподавание естествознания в начальных классах. Методика обучения STEAM (Наука, Технология, Инженерия, Искусство и Математика) направлена на развитие творческих и критических навыков мышления учащихся. Применение элементов STEAM в преподавании естествознания способствует повышению интереса учащихся к предмету и улучшению их научно-исследовательских навыков. В статье обсуждаются эффективные способы использования STEAM методов в соответствии с возрастными особенностями учащихся начальных классов. Также показана важность практических заданий и проектных работ в преподавании естествознания.

Ключевые слова: начальные классы, естествознание, STEAM, образование, интеграция, творчество, критическое мышление, исследовательские навыки, практические задания, проектные работы.

Аннотация (ағылшын тілінде): This article explores the method of integrating STEAM elements into the teaching of natural science in primary grades. The STEAM (Science, Technology, Engineering, Arts, and Mathematics) educational approach is aimed at developing students’ creative and critical thinking skills. Integrating STEAM elements into natural science teaching enhances students’ interest in the subject and improves their scientific research skills. The article discusses effective ways to utilize STEAM methods in accordance with the age characteristics of primary school students. It also highlights the importance of practical tasks and project-based work in natural science education.

Keywords: primary grades, natural science, STEAM, education, integration, creativity, critical thinking, research skills, practical tasks, project-based work.

Мақсаты:

Бұл зерттеудің мақсаты - бастауыш сыныптағы жаратылыстану пәнін оқытуда STEAM элементтерін кіріктіру арқылы оқушылардың танымдық қызығушылығын арттыру және шығармашылық қабілеттерін дамыту.

Міндеттері:

1. Жаратылыстану пәніне STEAM элементтерін тиімді кіріктірудің теориялық негіздерін зерттеу және осы бағытта қолданылатын әдістемелік тәсілдерді анықтау арқылы оқыту үдерісін жақсарту.
2. Бастауыш сынып оқушыларының STEAM элементтері арқылы танымдық қызығушылығын арттыруға арналған тәжірибелік тапсырмалар мен жобаларды әзірлеу және олардың тиімділігін эксперименттік түрде тексеру.
3. Оқушылардың шығармашылық қабілеттерін дамытуға бағытталған STEAM жобаларының үлгісін жасау және олардың оқу үдерісінде қолдану мүмкіндіктерін талдау.
4. STEAM элементтерін жаратылыстану пәніне кіріктірудің білім беру жүйесіне тигізетін ықпалын бағалау және осы бағытта ұсыныстар әзірлеу.

Кіріспе: Қазіргі білім беру жүйесінде жаратылыстану пәнін оқытуда интеграцияланған тәсілдер қолдану өзекті мәселелердің бірі болып табылады. Білім беру саласындағы заманауи талаптар оқушылардың жан-жақты дамуын қамтамасыз етуді көздейді, бұл ретте STEAM (Science, Technology, Engineering, Art, Mathematics) білім беру моделі маңызды орын алады. Бұл модель біртұтас білім беру үдерісін қалыптастыруға және оқушылардың шығармашылық ойлау қабілеттерін дамытуға бағытталған. Жаратылыстану пәнін оқытуда STEAM элементтерін кіріктіру арқылы оқушылардың пәнге деген қызығушылығын арттыруға, олардың зерттеу дағдыларын дамытуға болады. Мұндай тәсіл қазіргі қоғамдағы технологиялық және ғылыми прогрестің талаптарына сәйкес келеді.

Бастауыш сыныптарда жаратылыстану пәнін оқытуда STEAM элементтерін қолдану оқушылардың сыни ойлау қабілеттерін, зерттеу және шығармашылық дағдыларын қалыптастыруға мүмкіндік береді. Бұл тәсіл оқушылардың пәндік білімдерін практикада қолдануға қабілеттілігін арттырады және болашақта олардың кәсіби бағдарлануын жеңілдетеді. STEAM білім беру моделі оқушыларға өз бетінше шешім қабылдауда және жобалық жұмыстарды орындауда маңызды дағдыларды меңгеруге көмектеседі.

Білім беру жүйесінде STEAM элементтерін пайдаланудың практикалық маңыздылығы оқушылардың білім алуға деген қызығушылығын арттыруда және олардың оқу үдерісіне белсенді қатысуында көрінеді. Бұл тәсіл қазіргі қоғамның сұраныстарына сәйкес келетін жоғары білікті мамандарды даярлауға ықпал етеді. Сонымен қатар, бұл модель оқушыларға ғылыми-зерттеу дағдыларын дамытуға, жаңашылдыққа ұмтылуға және шығармашылық қабілеттерін шыңдауға мүмкіндік береді.

Жаратылыстану пәнін оқытуда STEAM элементтерін кіріктіру оқушылардың жан-жақты дамуын қамтамасыз етеді, бұл білім беру жүйесінің тиімділігін арттыруға септігін тигізеді. Осылайша, тақырыптың өзектілігі қазіргі қоғамдағы білім беру жүйесінің жаңашылдыққа, шығармашылыққа және инновацияларға бағытталуымен түсіндіріледі. Жаратылыстану пәнін оқытуда STEAM элементтерін қолдану арқылы оқушылардың болашақта табысты маман болуына қажетті дағдыларды қалыптастыруға болады.

STEAM элементтерін жаратылыстану пәніне кіріктірудің теориялық негіздері

Жаратылыстану пәнін оқытуда STEAM элементтерін кіріктірудің басты мақсаты - оқушылардың ғылыми көзқарасын қалыптастыру мен олардың танымдық қызығушылығын арттыру. STEAM моделі ғылым, технология, инженерия, өнер және математиканы біріктіре отырып, білім алушылардың шығармашылық қабілеттерін дамытуға бағытталған. Бұл модельдің теориялық негізі интеграциялық тәсілдерге негізделген, яғни әртүрлі пәндерді біртұтас жүйеде біріктіру арқылы оқушылардың жан-жақты дамуын қамтамасыз ету. Зерттеулер көрсеткендей, интеграцияланған білім беру оқушылардың пәндік білімдерін тереңдетіп, олардың зерттеу дағдыларын дамытуға ықпал етеді.

STEAM элементтері арқылы танымдық қызығушылықты арттыру

STEAM элементтерін қолдану арқылы оқушылардың танымдық қызығушылығын арттыру мақсатында арнайы тапсырмалар мен жобалар әзірленуі тиіс. Мысалы, жаратылыстану пәнінде оқушыларға технологиялық құралдарды қолдана отырып, табиғи құбылыстарды зерттеу немесе инженерлік жобалар жасау тапсырмаларын беруге болады. Мұндай тапсырмалар оқушылардың сыни ойлау қабілеттерін дамытады және оларды нақты өмірлік проблемаларды шешуге бағыттайды.

Мысал: Оқушыларға күн энергиясын пайдалана отырып, шағын модельдік үй салу жобасы ұсынылуы мүмкін. Бұл тапсырма оқушыларды физика, математика және инженерия негіздерін біріктіре отырып, практикалық тәжірибе жинауға ынталандырады.

Шығармашылық қабілеттерді дамытуға бағытталған STEAM жобалары

STEAM жобалары оқушылардың шығармашылық қабілеттерін дамытудың тиімді құралы болып табылады. Мұндай жобалар оқушыларға өз идеяларын жүзеге асыруға мүмкіндік береді және олардың шығармашылық ойлауын ынталандырады. Жаратылыстану пәнінде, мысалы, оқушыларға табиғи ресурстарды тиімді пайдалануға арналған инновациялық шешімдер ұсыну тапсырмаларын беруге болады.

Мысал: Оқушыларға су ресурстарын үнемдеу жобасын әзірлеу ұсынылуы мүмкін. Бұл жоба экология және табиғатты қорғау мәселелерін зерттеуге бағытталған және оқушыларды жаңа идеялар мен шешімдер іздеуге ынталандырады.

STEAM элементтерін қолданудың білім беру жүйесіне ықпалы

STEAM элементтерін жаратылыстану пәніне кіріктіру білім беру жүйесінің тиімділігін арттырады. Бұл тәсіл оқушылардың пәнге деген қызығушылығын арттырып қана қоймай, олардың зерттеу және шығармашылық дағдыларын қалыптастырады. Сонымен қатар, бұл модель оқушыларды болашақта табысты маман болуға қажетті дағдылармен қамтамасыз етеді.

Артықшылықтары: - Оқушылардың сыни және шығармашылық ойлау қабілеттерін дамыту. - Технологиялық және ғылыми прогрестің талаптарына сәйкес білім беру. - Оқушылардың пәндік білімдерін практикада қолдану мүмкіндігі.

Кемшіліктері: - Мұғалімдердің STEAM элементтерін тиімді қолдану бойынша дайындық деңгейінің жеткіліксіз болуы. - Инфрақұрылымдық және қаржылық шектеулер.

Қорытынды ой

Жаратылыстану пәнін оқытуда STEAM элементтерін қолдану арқылы оқушылардың жан-жақты дамуын қамтамасыз ету мүмкіндігі жоғары. Бұл тәсіл білім беру жүйесін жаңғыртуға, оқушылардың шығармашылық және зерттеу дағдыларын дамытуға бағытталған. Автордың пікірі бойынша, STEAM моделі қазіргі қоғамның талаптарына сай жоғары білікті мамандарды даярлауға ықпал ететін тиімді педагогикалық құрал болып табылады. Жаратылыстану пәнін оқытуда осы модельді қолдану оқушылардың болашақта табысты маман болуына қажетті дағдыларды қалыптастыруға мүмкіндік береді.

Тапсырмалар

1. Тапсырма: STEAM әдістемесінің негіздерін зерттеу; Мақсаты: STEAM элементтерін жаратылыстану пәнінде қолданудың теориялық негіздерін түсіну. Әдісі: STEAM моделі туралы ақпарат жинау. Интеграциялық тәсілдер туралы оқу. Жаратылыстану пәнінде STEAM элементтерінің қолдану артықшылықтарын талдау. Қорытынды: STEAM әдістемесінің негізгі қағидаларын түсіну және оларды жаратылыстану пәнінде қолдану мүмкіндіктерін анықтау.
2. Тапсырма: Танымдық қызығушылықты арттыруға арналған STEAM жобасын дайындау. Мақсаты: STEAM элементтерін қолдану арқылы оқушылардың танымдық қызығушылығын арттыру. Әдісі: Оқушыларға технологиялық құралдарды қолдана отырып табиғи құбылыстарды зерттеу тапсырмаларын әзірлеу. Инженерлік жобалар жасау тапсырмаларын құрылымдау. Қорытынды: Оқушылардың сыни ойлау қабілеттерін дамыту және нақты өмірлік проблемаларды шешуге бағыттау.
3. Тапсырма: Шығармашылық қабілеттерді дамытуға арналған жобаны әзірлеу. Мақсаты: Оқушылардың шығармашылық қабілеттерін дамыту. Әдісі: Табиғи ресурстарды тиімді пайдалануға арналған инновациялық шешімдер ұсыну. Су ресурстарын үнемдеу жобасын әзірлеу. Қорытынды: Оқушылардың жаңа идеялар мен шешімдер іздеуге ынталандыру және экология мәселелерін түсіну.
4. Тапсырма: STEAM элементтерінің білім беру жүйесіне ықпалын талдау. Мақсаты: STEAM элементтерін қолданудың білім беру жүйесіне тигізетін әсерін талдау. Әдісі: Оқушылардың сыни және шығармашылық ойлау қабілеттерін дамыту артықшылықтарын зерттеу. Технологиялық және ғылыми прогрестің талаптарына сәйкес білім беру мүмкіндіктерін талдау. Қорытынды: STEAM элементтерін жаратылыстану пәнінде қолданудың білім беру жүйесінің тиімділігін арттыруға ықпалын анықтау.
5. Тапсырма: STEAM элементтерін тиімді қолдану бойынша ұсыныстар әзірлеу. Мақсаты: STEAM элементтерін жаратылыстану пәнінде тиімді қолдану бойынша ұсыныстар әзірлеу. Әдісі: Мұғалімдердің STEAM элементтерін тиімді қолдану бойынша дайындық деңгейін арттыру жолдарын зерттеу. Инфрақұрылымдық және қаржылық шектеулерді шешу жолдарын қарастыру. Қорытынды: STEAM элементтерін тиімді қолдану арқылы оқушылардың жан-жақты дамуына ықпал ету және болашақта табысты маман болуына қажетті дағдыларды қалыптастыру.

Бұл тапсырмалар STEAM элементтерін жаратылыстану пәнінде тиімді қолдану арқылы оқушылардың жан-жақты дамуына ықпал ету және олардың болашақта табысты маман болуына қажетті дағдыларды қалыптастыруға бағытталған.

Пайдаланылған дереккөздер

1. Алимжанова Ж.С. Жаратылыстану пәнін оқытуда STEAM элементтерін кіріктірудің маңызы // Білім және ғылым. – 2021. – №3. – 45-48 б.
2. Құрманбекова Л.Т. STEAM білім беру: теориясы және практикасы. – Алматы: Білім, 2019. – 256 б.
3. Жанұзақова Р.А. STEAM әдістерін бастауыш сыныптарда қолдану [Электронды ресурс]. – Қолжетімді: http://www.steam-education.kz – Қаралған күні: 10.10.2023.
4. Тұрым Б.М. STEAM білім берудің ерекшеліктері // Педагогика мәселелері. – 2020. – №6. – 15-19 б.
5. Сейдахметова А.К. Бастауыш сыныптарда жаратылыстану пәнін оқытудағы инновациялық әдістер. – Нұр-Сұлтан: Оқулық, 2018. – 312 б.
6. Оспанова Н.А. STEAM білім беру арқылы оқушылардың шығармашылық қабілеттерін дамыту // Жаңа білім беру. – 2019. – №2. – 30-34 б.
7. Мұхамбетова З.Ж. Жаратылыстануды оқытуда STEAM технологияларын қолдану [Электронды ресурс]. – Қолжетімді: https://edu-steam.kz – Қаралған күні: 15.09.2023.