Аннотация қазақ тілінде:

Бұл мақаланың мақсаты – қашықтықтан ағылшын тілін оқытудың өзектілігін, мәселелерін және инновациялық тәсілдерін талқылау. Қашықтан оқытуды ұйымдастырудың педагогикалық аспектілері, оқыту үдерісінде ақпараттық-коммуникациялық технологияларды (АКТ) қолдану жолдары, сондай-ақ синхрондық және асинхрондық өзара әрекеттесу үлгілері зерттеледі. Автор зерттеу барысында талдау, бақылау, ғылыми әдебиеттерге сілтеме жасау әдістерін қолданады. Нәтижесінде қашықтықтан оқытудың тиімділігін арттыруға мүмкіндік беретін дидактикалық құралдар мен платформалар ұсынылады, сонымен қатар мұғалім, оқушы және ата-ана үштігінің ынтымақтастығының маңыздылығы атап көрсетіледі. Мақалада ағылшын тілін шет тілі ретінде оқыту саласындағы зерттеулерге [1; 2] сілтемелер жасалған.

Аннотация на русском языке:

Цель данной статьи – обсудить актуальность, проблемы и инновационные подходы в обучении английскому языку на дистанционной основе. Рассматриваются педагогические аспекты организации дистанционного обучения, пути использования информационно-коммуникационных технологий (ИКТ) в учебном процессе, а также модели синхронного и асинхронного взаимодействия. В ходе исследования автор применяет методы анализа, наблюдения, ссылки на научную литературу. В результате предлагаются дидактические инструменты и платформы, способные повысить эффективность дистанционного обучения, а также подчеркивается важность сотрудничества между учителем, учеником и родителями. В статье приведены ссылки на исследования в области преподавания английского языка как иностранного [1; 2].

Abstract in English:

This article aims to discuss the relevance, challenges, and innovative approaches in teaching English through distance learning. The pedagogical aspects of organizing distance education, ways of using information and communication technologies (ICT) in the teaching process, as well as models of synchronous and asynchronous interaction are examined. In the course of the research, the author applies methods of analysis, observation, and references to scientific literature. As a result, didactic tools and platforms that can enhance the effectiveness of distance learning are proposed, and the importance of cooperation between teacher, student, and parents is emphasized. The article contains references to research in the field of teaching English as a foreign language [1; 2].

Кіріспе

Соңғы жылдары, әсіресе COVID-19 пандемиясына байланысты бүкіл әлемде кенінен тараған төтенше жағдайлар, білім беру жүйесін тез түрлендіруді талап етті. Қазақстанда да жалпы білім беретін мектептер қашықтықтан оқыту форматына көшті [3]. Бұл жағдай тек технологиялық дайындықты ғана емес, сонымен бірге педагогикалық әдіснамаларды терең қайта қарауды көрсетті. Ағылшын тілі, әлемдік коммуникацияның кең таралған құралы ретінде, қашықтан оқыту контекстінде ерекше назарды қажет етеді. Осы мақаланың мақсаты – қашықтықтан ағылшын тілін оқытудың теориялық негіздерін, қолданыстағы практикалық тәжірибені және оқытудың сапасы мен нәтижелілігін арттыруға бағытталған тиімді стратегиялар мен цифрлық құралдарды талдау.

Негізгі бөлім

Қашықтықтан оқыту – бұл оқытушы мен білім алушының ақпараттық-коммуникациялық технологиялар (АКТ) мен телекоммуникациялық құралдар арқылы кеңістіктік шектеуді жеңетін оқу-тәрбие үдерісінің бір түрі [4]. Бұл формат оқушыға ізденімпаздық пен өз бетінше жұмыс істеу дағдыларын дамытуға мүмкіндік береді, бірақ бір мезгілде дәстүрлі сыныптағы тікелей әрекеттесудің жоқтығынан туындайтын мәселелерді де туғызады.

Ағылшын тілін қашықтықтан оқытуды ұйымдастыру кезінде екі негізгі өзара әрекеттесу түрі қолданылады: синхрондық және асинхрондық. Синхрондық оқыту нақты уақыт режимінде жүзеге асырылады, мұнда мұғалім мен оқушы бір мезгілде виртуалды кеңістікте бірігеді. Мұндай сабақтарды өткізу үшін Zoom, Microsoft Teams, Google Meet сияқты бейнеконференция платформалары, сондай-ақ BilimLand, Daryn.online сияқты білім беру порталдарының чат-мүмкіндіктері тиімді қолданылады [5]. Бұл тәсіл тікелей түсіндіру, лезде сұрақ-жауап алу және топтық талқылаулар өткізуге мүмкіндік береді.

Асинхрондық оқыту оқушының ыңғайлы уақытында оқу материалымен жұмыс істеуін қамтиды. Бұл жағдайда мұғалім тапсырмаларды, бейнесабақтарды, презентацияларды алдын ала дайындап, оларды платформаға орналастырады. Оқушы олармен танысып, тапсырманы орындап, нәтижені мұғалімге жібереді. Ағылшын тілі сабағында бұл формат тіл үйретуге арналған арнайы интерактивті платформаларды, мысалы, Liveworksheets (интерактивті жұмыс парақтары), LearningApps (ойындық жаттығулар), Quizlet (сөздік қорлар), сондай-ақ электрондық пошта мен мессенджерлерді пайдалану арқылы жан-жақты етіп ұйымдастырылуы мүмкін [2].

Тиімділікті арттыру үшін синхрондық және асинхрондық тәсілдерді араластыру ұсынылады. Мысалы, аптасына бір-екі рет синхрондық кездесу өткізіп, жаңа тақырыпты түсіндіру және тілдік дағдыларды бірге жаттықтыру, ал қалған уақытта оқушыларға асинхрондық түрде тапсырмалар берілуі мүмкін. Бұл оқушыларға уақытты икемді басқаруға, ал мұғалімге әрбір оқушының жұмысына жеке кері байланыс беруге мүмкіндік береді.

Қашықтықтан оқыту кезінде мұғалімнің ролі түрленіп, ол ақпаратты жеткізушіден гөрі, үрдісті ұйымдастырушы, ынталандырушы және кеңесшіге айналады. Сондықтан, мұғалімдердің цифрлық сауаттылығы шешуші рөл атқарады. Тәжірибе көрсеткендей, Mektep.edu.kz, Google Classroom, Microsoft Teams сияқты платформалармен жұмыс істеу дағдыларын меңгерген, сонымен қатар Padlet, Mentimeter, Kahoot! сияқты қосымша интерактивті құралдарды қолдана алатын мұғалімдер сабақтың сапасы мен тартымдылығын айтарлықтай арттыра алады [1].

Оқушылардың өз бетінше жұмыс істеу мәселесін шешу үшін анық нұсқаулар, межеленген дедлайндар және сатылы тапсырмалар жүйесі құру қажет. Сонымен бірге, қашықтықтан оқытуда оқушының психологиялық-эмоционалдық жағдайына көңіл бөлу өте маңызды. Мұғалім мен ата-ана арасындағы үздіксіз байланыс, оқушыға қолдау көрсету және жетістіктерін мойындау оның мотивациясын сақтауға көмектеседі.

Қорытынды

Қашықтықтан ағылшын тілін оқыту заманауи білім беру жүйесінің ажырамас бөлігіне айналып отыр. Бұл формат көптеген мүмкіндіктерді (икемділік, цифрлық ресурстардың байлығы, жекелендіру) ұсынғанымен, оқытушының сапалы дайындығын, тиісті технологиялық инфрақұрылымды және барлық қатысушылар – мұғалім, оқушы және ата-ана – арасындағы тығыз ынтымақтастықты талап етеді. Синхрондық және асинхрондық әдістерді ақылмен үйлестіру, инновациялық цифрлық платформалар мен дидактикалық құралдарды пайдалану сабақтың тиімділігін арттыруға септігін тигізеді. Болашақта білім берудің қашықтықтан беру форматы дамуын жалғастырады, сондықтан мұғалімдердің кәсіби даярлығын үнемі жаңартып отыру, оқыту әдістемесін цифрлық ортаға бейімдеу қажеттілігі өзекті болып қала береді. Тәжірибе көрсеткендей, білімді, білікті және инновацияға дайын ұстаз қандай жағдайда болмасын оқушыны танымға қызықтыра алады және олардың тілдік құзыреттілігін сәтті қалыптастыра алады.

Әдебиеттер тізімі

1. Andrade, M. S., & Bunker, E. L. A model for self-regulated distance language learning. Distance Education. 2021. – Vol. 42(1). – P. 123-144.
2. Compton, L. K. L. Preparing language teachers to teach language online: a look at skills, roles, and responsibilities. Computer Assisted Language Learning. 2019. – Vol. 22(1). – P. 73-99.
3. Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің «Жалпы білім беретін оқу орындарында оқу үдерісін ұйымдастыру туралы» бұйрығы. 2020 жыл, 2 сәуір. – [Электронды ресурс]. – Қолжетімділік тәсілі: https://edu.gov.kz.
4. Moore, M. G., & Kearsley, G. Distance education: A systems view of online learning. 3rd ed. Belmont, CA: Wadsworth Cengage Learning. 2012. – 400 б.
5. Білім беру порталдары мен платформаларын пайдалану әдістемесі: ұстаздарға арналған нұсқаулық / Құраст. А. С. Қалиева. – Алматы: Білім, 2020. – 156 б.
6. Әдістемелік журналға мақала жариялаудың негізгі талаптары [Электронды ресурс] – https://adisteme.kz/rules.html