Рубрика: Информатика

Ғылымның соңғы жетістіктері және қазіргі заманғы электрондық байланыс құралдарының дамуы жаратылыстану ғылымдарының білім беру үдерісінде қолданылуына деген жаңа талаптар қойды. Бұл талаптар оқуға деген көзқарастың философиясына, білімді ұсыну әдістеріне және оларды беру мен бақылаудың оқу-әдістемелік логикасына, оқу пәндерінің мазмұнын құрылымдау принциптеріне, сондай-ақ заманауи электрондық оқыту құралдарын пайдалану әдістеріне қатысты. Әдетте бұл оқыту технологиясы деп аталады. Белгілі бір оқыту технологиясын таңдау немесе дамыту оқытудың мақсаты мен парадигмасы, оқу пәнінің түрі, зерттелетін пәннің түрі және электрондық оқу құралдарының мүмкіндіктері арқылы анықталады.

Ұсынылған білім беру технологиясының мақсаты — қазіргі заманғы электронды құралдар мен Интернет ресурстарының ақпараттық ресурстарын пайдалану негізінде гуманитарлық университеттер мен олардың филиалдарының сырттай оқушыларына информатиканың негіздерін оқыту үдерісінің сапасы мен тиімділігін арттыру. Осы көзқарастың философиясы студенттердің заманауи қоғамның ақпараттық қоғамға трансформациялық үдерістердің тереңдігі мен қайтарымсыздығын, әлемнің ақпараттық бейнесін ғылыми және идеологиялық позицияларын түсініп, парадигманы іске асыратыны туралы хабардар болуына негізделген. Яғни:

Ақпарат        Білім        Түсінік        Әрекет

Оқулықтардың басым бөлігі гуманитарлық бағытқа негізделген тек қана танымал ақпараттық технологияларға арналған, ал техникалық жоғары оқу орындары үшін информатика бойынша оқулықтар көлемі мен айқындылығы жағынан ерекшеленуі тиіс. Бүгінгі күні гуманитарлық ғылымдардың басты міндеті қазіргі заманғы ғылыми-техникалық жүйе мен мәдениет арасындағы байланыстарды қамтамасыз ету, мәдени кеңістікте жаратылыстану ғылымдарының ғылыми-техникалық жетістіктерін адамгершілік интеграциялау үшін жағдай жасау болып табылады. Осы тапсырманы орындау барысында гуманитарлық ғылымдар жасанды сигналдық жүйелерді қолданатын жаратылыстану ғылымдары өкілдерінен айырмашылығы: математика тілі, бағдарламалау тілдері, кәсіби тілді меңгеру үшін ақпараттық тілдерді қолданатын табиғи тілдерді ғана қолданады. Бірақ бұл барлық тілдер, оның ішінде табиғи тіл — бұл сигналдық жүйелердің мәні, оның жалпы заңдары.  Ғарыштық жүйелердің жалпы заңдарын және оларды трансформациялаудың жалпы үдерістерін зерттеу арқылы гуманитарлық ғылымдар студенттерге информатика мен математика әлеміне оңай енеді. Тәжірибе көрсеткендей, гуманитарлық ғылымдар студенттері «табиғи тіл» — «ақпараттық тіл» — «математика тілі» — «компьютерлік тіл» арасындағы сигналдық жүйелермен байланыстарды түсінсе, әлемнің жаратылыстану-ғылыми негізіне еркін енеді.

Информатика бүгін күрделі, пәнаралық ғылым болып саналады. Оның күрделілігі зерттелетін зат — «маңызды емес және энергия емес барлық нәрсе» және «жасанды, биологиялық, техникалық және әлеуметтік-экономикалық өңдеу жүйелеріндегі ақпаратты өңдеу заңдарының бірлігі» (академик А.П. Ершов) туралы ақпаратпен анықталады. Бүгінгі күні информатикада жаратылыстану мен әлеуметтік аспектілер бар екені сөзсіз, іргелі және қолданбалы сипатқа ие. Демек, оқыту технологиясы олардың арасындағы пәнаралық қарым-қатынастарды ескеруі керек.

«Информатика», «Информатика және математика», «Информатика және программалау» мамандықтары бойынша оқыту Мемлекеттік білім беру стандарттары бойынша беріледі. Бұл пәндік білім мен оқу кестесін ұйымдастыру бойынша әртүрлі талаптарды белгілейді. Дегенмен, стандартта белгіленген курстардың мазмұнын талдау барлық мамандықтар үшін инвариантты бөлікті анықтауға және университетте бір-бірімен байланысты модульдердің жиынтығын білдіретін жаратылыстану ғылымының бірегей иерархиялық жүйесін ұйымдастыруға мүмкіндік береді:

• базалық модуль — информатиканың инвариантты бөлігі болып табылады;
• байланыс модулі — семиотиктің негіздері;
• мамандандырылған модульдер:
• бағдарламалау негіздері
• математика негіздері
• ақпараттық жүйелердің негіздері
• ақпараттық технологиялар негіздері
• информатика тарихы
• ілеспе модульдер (пәндер оқытылатын мамандықтар бойынша факультативтік курстар: компьютерлік графика, ақпараттық басқару, психологиядағы ақпараттық технологиялар, социологиядағы ақпараттық технологиялар және т.б.).

Жүйенің әрбір модулі студенттің осы академиялық пәннің құрылымдық үлгісін, оның тұжырымдамалық-маңызды моделін, осы модульдегі білім мен тәжірибелік моделін, сондай-ақ пәнаралық байланыстар үлгісін қалыптастыру керек. Осыны жүзеге асыру үшін әр модульдің типтік құрылымы ұсынылады, оның ішінде: дәрістер курсы, глоссарий, анықтамалық материалдар (курстық бағдарлама, семинар, студенттік жұмыс кітабы, тиісті интернет-сайттардың мекен-жайы).

Ұсынылған білім беру жүйесі заманауи ақпараттық технологияларды, соның ішінде қашықтықтан оқыту үдерісін қамтамасыз ететін INTERNET технологияларын қолданумен табысты іске асырылуы мүмкін. Оқуға тән интерактивтілік білім беруді бақылау жүйесі және компьютерлік бейне конференциялар жүйесі (КВКС) арқылы жүзеге асырылады.

Білім беруді басқарудың кіші жүйесі негізгі функциялардың бірін орындайды — оқу процесін басқару: жеке оқу кестесін жасау, студенттердің осы кестенің орындалуын бақылау, жеке оқытушылар тапсырмаларын беру, студенттерді автоматтандырылған тестілеу, тестілеу нәтижелерін кері қайтарып алу, қорытынды баға есептеу, рейтингтер, статистикалық ақпараттың оқытушысын тестілеу сапасына қатысты шешімдер қабылдау үшін беру. Жоғарыда аталған тапсырмаларды шешу үшін білімді басқару кіші жүйесінде мынадай білімдер болуы керек: әрбір оқу-әдістемелік модуль бойынша оқыту сценарийлері; пәннің әр модуліне арналған тестілік жүйе; оқу үрдісін ағымдағы және қорытынды бақылаудың бірыңғай жүйесі.

Компьютерлендірілген бейнеконференцбайланыс жүйесі (CQS) дыбыстық және бейне ақпаратын алмасуға, пернетақтаның мәтіндік мәліметтерін енгізуді, бағдарламаларды ортақ пайдалануды, көпжақты конференциялар өткізуді, виртуалды сыныптық тақтаны пайдалануды талқылауға мүмкіндік береді.

Қашықтықтан оқыту жағдайында білім беру үдерісінің негізі — оқуға болатын ыңғайлы жерде, жеке кестеде оқу материалына қолжетімділігі және оқу процесінде мұғаліммен интерактивті өзара әрекеттесу үшін үйлестірілген студенттің қарқынды өзіндік жұмысы.

XX-шы ғасырдың 60-шы жылдарының ортасында алдыңғы қатарлы елдер ғылыми техникалық прогресс қоғам мен жеке тұлғаның маңызды мәселелерін толық шеше алмады деген қорытынды жасаған болатын. Себебі, олардың арасында қайшылық туындап отырды, мысалы, өндіргіш күштердің керемет дамуы, ол миллиондаған адамның тіршілік күйі деңгейіне қажетті жағдай жасай алмады. Осыған байланысты соңғы уақытта адамзатты тек экономикалық және техникалық деңгейді көтеру арқылы дамыту мүмкін еместігі және даму болашағы адамның мәдениеті мен түсіну деңгейінен ақылына тәуелділігі мойындалады. Эрих Фромның сөзімен айтқанда, даму- адамның кім екендігінен және өзінде бар байлығымен не істей алатындығымен анықталады. Осы айтқандардың бәрі өзекті өркениеттік мәселелерді шешу барысында білім берудің маңызды рөл атқаруға тиіс екендігін білдіреді. Аталған мәселелерге орай әлемнің барлық дамыған елдері ұлттық білім беру жүйесіне әртүрлі масштабтағы және деңгейдегі реформаларын жүргізді. Білім реформасы мемлекеттік саясат статусын алып, елдің білім деңгейі оның болашағын анықтайтындығын сезіне басталды. Соған байланысты оқушылар контингенті мен оқу орындарының саны, білім сапасын арттыру туралы ақпараттар мөлшері өсуі мен жаңа ақпараттық технологияларды тарату мәселесі шешілуде.

Ал білім беруді гуманитаризациялаудың мағынасы- ойлау мәдениетін қалыптастыру, яғни ғаламдану мен мәдениет тарихын терең түсіну негізінде оқушының шығармашылық қабілетін шыңдау, дамыту.

Қоғамның дамуымен қатар, оның ақпараттық мәдениеттілік деңгейінің өсуі  талап етіледі, себебі қоғам мүшесінің іс әрекетіне және өмірге ақпаратты өңдеудегі техникалық және программалық жабдықтар кеңінен енгізілуде. Сондықтан информатиканы оқыту үдерісінде оқушылардың жобалау іс-әрекеттерін ұйымдастыру жүйесіне көбірек көңіл бөлуде. Соның ішінде қоғамды ақпараттандыру үдерісінде оқушылардың жобалау іс-әрекеттерін ұйымдастыру негізгі орынды иеленді. Білім беру жүйесін ақпараттандыру идеялары А.П. Ершов, И.Н. Антипов, В.М. Монахов, И.П. Лапчик т.б. жұмыстарында негізделген болатын. Білім беру саласын ақпараттандыру 1985 жылдан бергі мерзімде жүргізілді және орта мектептерде жолға қойыла бастады.

Информатика әлеміне ену бағыты үш деңгейлі анықталып жүр:

А) компьютерлік хабардар болу;

Ә) компьютерлік сауаттылық

Б) ақпараттық мәдениет

Біріншісі компьютерлік сауаттылық дегеніміз –ақпаратты іздеу, оқу, санау, баспаға шығару мүмкіндіктерін білу және дербес компьютерлерде бағдарламалармен жұмыс жасай білу. Қазіргі таңда білім беру жүйесі алғашқы екі деңгейді қанағаттандырып келеді. Ал үшінші ақпараттық мәдениетті қалыптастыру толық мүмкін болмай отыр. Оны қалыптастыру оқушылардың ақпараттық мәдениеті қалыптасқан жағдайда мүмкін болатын болар. Олай болса, ақпараттық мәдениет дегеніміз не? С.Д.Қаракөзовтың еңбектерінде сипатталған анықтамасы бойынша «жеке тұлғаның ақпараттық мәдениеті- адамның жүйелі сипаты тұрғысынан базистік мәдениетінің құрамдас бөлігі».

Адамның ақпараттық мәдениеттілігі мынадай қасиеттері мен біліктіліктерінен танылады:

1)    Ақпараттық үдеріс табиғатын түсінуі.

2)    Жеке тұлғаның гуманистік бағытталған ақпараттық құнды- мағыналы ортасы (мотивтер, қажеттіліктер, мақсаттары ұмтылысы) болуы.

3)    Ақпараттық мәдениетінің қалыптасуына байланысты адамның ішкі өзгерісін көріп реттеуі

4)    Ақпараттық әрекетті орындауда шығармашылық және екпінділік таныту.

Сонымен, ақпараттық мәдениет дегеніміз- ақпараттарды өңдеу үдерісіне ену.

Ақпараттық мәдениеті қалыптасқан адам төмендегідей әрекеттерді орындай алуы тиіс:

— есептің қойылымын анықтау, мақсатын таңдау және құру;

— компьютерде әртүрлі есепте кез келген сауатты адам оқып жаза білетіні секілді тез әрі жеңіл шеше білу;

-әртүрлі ақпаратты таба білу, ақпаратты өңдеуге және сақтауға, іздеуге арналған автоматтандырылған жүйелерді қолдана алу;

-ақпараттың негізгісі мен қосалқысын ажырата білу: мәліметті реттеу, жүйелеу, құрылымын анықтау;

-ақпаратты тұтас көре білу: ақпараттық хабарламалар арасында ассоциативті байланыс орнату;

-ақпаратты интерпретациялау: визуалды ақпаратты вербальды таңбаларға және керісінше ауыстыру;

-ақпаратты топтастырудың әртүрлі тәсілдерін қолдану: зерттелетін үдеріс пен құбылысты талдау үшін білім қорын, интеллекті және т.б. ақпараттық технологияларды қолдану;

-ақпараттық модельдерді талдау;

-оларды компьютерге жүзеге асыру;

-алынған нәтижелерді талдау және оның қорытындысын жасау.

Осындай талаптарды орындай алатын білім беру салаларында оқытудың жаңа әдістері мен тәсілдері зерттеліп келеді.

Сондықтан оқу үдерісінің қарқынын күшейту және сапасын мейлінше арттыру шарт. Яғни, оқушы өзін өзі дамыту әдістемесін көтеріп және меңгеріп, жаңаша ойлау қабілетін және кәсіби мәселелерді шешудің жаңа тәсілдерін таба білетін дәрежеге жетуі тиіс.

Жоғары білік жүйесіндегі мәселелердің бірі-іргелі пәндерді оқыту әдістемесін жетілдіру, оқушылар алған білімдері мен дағдылары оқытудың ғылыми және әдістемелік ұйымдастырылуымен қатар ұштасуы қажет. Пәнді оқытудың екі жағы бар: процессуалдық және мазмұндық. Оқытудың процессуалдық бөлігі білім беруден және оқытудан тұрады. Ал бұл өз кезегінде оқыту әдістемесі, оқушының іс әрекеті, оқытудың әдістері мен мотиві болып бөлінеді. Мазмұндық жағы оқыту мазмұны мен оқу курсының құрылымынан тұрады. Ғалым әдіскерлердің зерттеулеріндегі оқыту мәселесінің талдамасынан байқайтынымыз-оқытудың процессуалдық бөлігі толық орындалмайтын тәрізді, сол секілд мазмұндық бөлігі кемелденген деу де қиын. Жекелеп айтқанда іргелі пәндерді оқыту барысында кездесетін жайтттар да бар. Мысалы, оқытудың қолданбалы және кәсіби–педагогикалық бағытталуы толық қамтылмайды, қосымша толықтыруларды қажет етеді. Оған қоса пәнаралық байланыс тиімді қолданылмайды. оқушылардың өзіндік жұмыстары ғылыми әдістемелік негізде ұйымдастырылу деңгейі төмен.

Сонымен қатар, пәнді оқыту барысында бағдарламаға сәйкес материалдарды сапалы түрде жеткізуге көп көңіл бөлінеді де, кәсіби бағдар берілуі, мотивация және т.б. дидактикалық мәселелер жүзеге асырылмай қалады. Сондықтан, мұндай кемшіліктердің бірбен бір жолы дәріс практика лабораториялық сабақтарды оқушылардың өзіндік жұмысын ұйымдастыру, бақылауларды өткізу барысын ұйымдастыруға арналған әдістемелік жүйесін құру, олардың әрқайсысының функцияларын айқындау, оларға нақты бір талаптар қою болып табылады.

Информатиканы оқыту үдерісінде оқушылардың жобалау іс-әрекеттерін ұйымдастырудағы басты талап-оқушы жан-жақты және маңызды білімге жетуі үшін оқу материалдарының меңгеруде өз бетінше еңбектенуін, меңгеруін қадағалау болу шарт. Сондықтан қазіргі информатиканы оқыту әдістемесі оқушыға білім беру ғана емес іс әрекетін үйретуді- оқытуды бірінші орынға шығарып отыр. Демек, бұл бағыттағы жұмыс пәндік бағытталған ғана емес, жеке тұлғалық бағытталған. Яғни, оқушының жеке тұлғалық қабілетін дамытуға, қызығушылығын арттыруға бағытталуы тиіс.

Информатиканы оқыту үдерісінде оқушылардың жобалау іс-әрекеттерін ұйымдастыруда мейлінше тиімді жаңа әдістерді табуға ұмтылыстар жасалуда.

Олай болса, білім беру саласында шешілуі тиіс мәселелердің бірі өмір талабына сәйкес оқыту әдістерін анықтау болады. Себебі, оқушылардың жобалау іс-әрекеттерін ұйымдастыруда қойылатын талаптардың бірі нақты бір мәселені шешу барысында өз біліктілігі мен икемділігі болуы шарт. Ал, оқыту барысында шынайы нысандар моделін қолдану маңызды. Осы тұрғыдан жобалау әдісі және мәліметтер қоры арқылы оқыту әдісі маңызды болып саналып келеді. Жобалау әдісін қолданып, оқыту мәселелері соңғы жылдары негізінен шетелдік ғалымдар зерттеулерінде қарастырылуда: Н.Ю. Пазомова арнайы мектептерде информатика бойынша факультативтік сабақтар барысында қолдану мүмкіндіктерін, Д.А. Слинкин жалпы білім беретін мектептердің жоғары кластарында мәліметтер қорын жобалау әдісін оқушылар деңгейлеріне қарай пайдаланып оқыту мәселесін зерттеп, жобалау әдісі арқылы оқыту мәселелерін педагогикалық практиканы жобалау әдісін қолдану негізінде жүргізуге арналған әдістемелік құралдар дайындауды, оқыту барысында жобалау әдісін- олардың танымдық қызығушылығын дамыту құралы ретінде қарастырады.

Енді, жұмыстың негізгі мәселелеріне көшпей тұрып, еліміздің білім беру жүйесінде информатиканы оқыту барысында қолданылып келе жатқан оқытудың жалпы дидактикалық әдістеріне, олардың қолдану негіздері мен ерекшеліктеріне қысқаша талдау жасаған жөн.

Қоғамды индустрияландыру кезеңінде білім беру жүйесі алдыңғы кезекте оқушының дүниетанымдық көзқарасын қалыптастыра отырып, оны ізгілікті адамгершілікке даярлау басты нысанаға айналды.

Оқушылардың жобалау іс-әрекеттерін ұйымдастыру барысындағы негізгі діңі жалпы білім беретін мектептегі информатика курсынан басталады. Алғашында ол тек компьютерлік сауаттылықты қалыптастыру үшін ғана оқытылса, кейін оның мазмұны өзгерді. Қазіргі кезде ол қоғамға лайық жекетұлғаны қалыптастыру және дамыту үшін қажетті негізгі пәндердің бірі болып табылады. Жалпы ғылыми-әдістемелік, дидактикалық, ұйымдастырушылық, педагогикалық, психологиялық мәселелерін жан-жақты қарастыратын сала болып қалыптасады.

Қазіргі уақытта информатиканы оқыту әдістемесі даму үстінде.

Дегенмен оның көптеген мәселелері теориялық жағынан зерттеуді талап етеді. Информатика ғылымының жалпы білім берудегі рөлі жоғары.

Информатикалық білім негіздерін меңгеру оқушылардың ой-өрісін дамытуға олардың ойлау және шығармашылық қабілеттерін нығайтуға бірден бір әсер етеді.

Информатика өз алдына жеке пән болғандықтан оны оқытудың мақсаты, мазмұны әдіс-тәсілдері болуы заңды.

Информатиканы оқыту әдістеріне келетін болсақ, оның меншікті оқыту әдістері жоқ: оқыту үдерісінде жалпы педагогикалық әдістерді барлығы да пайдаланады. Оқыту әдісі дегеніміз- оқытушы мен оқушының білімді, іскерлікті, дағдыны меңгеруіне дамуына бағытталған бірлескен әрекеттерін айқындайтын тәсіл екендігі және дидактикада оқытушының іс әрекеті оқушының іс әрекеті және олардың бірлескен іс әрекеті деп бөлінетіндігіне сәйкес информатикаға қатысты анықтаулар: мысалы, оқушыларға арналған инструкцияны жасау- оқытушының іс әрекеті; инструкция бойынша жұмыс істеу-оқушының іс әрекеті; оқушының орындалған жұмысының нәтижесін қорғауы-олардың бірлескен әрекеті.

Оқыту әдістері нақты: ынталандыру, іс- әрекетін ұйымдастыру және жүзеге асыру, бақылау және өзін өзі бақылау тәсілдері.

Қандай әдіс болмасын белгілі бір оқу құралдарын пайдалануды талап етеді. Әрі оқу үдерісін барлық компоненттерімен  (мақсаты, міндеті, түрлері, ұйымдастыру формасы, құралдары) байланысты қарастырылады. Оқыту әдістерінің басты белгілеріне қарай топтастыруға болады. Топтастыру негізіне сәйкес әдістердің бірнеше жіктемесі бар.

Сөз жүзіндегі әдістерге әңгімелесу, дәріс, оқулықпен жұмыс жасау жатады. Классикалық педагогика өз уақытында сөзбен білім берудің жеткіліксіздігін мойындаған болатын. Сондай ақ, Я. Каменский ақпараттық кітаптан, дәрістен алудың жеткіліксіз екенін, заттарды өз бетімен танып, бақылау арқылы ақпарат алудың маңызды екенін атап көрсеткен. Іс тәжірибелік әдістерге жаттығу, жазба жұмыстары, сызба, график тұрғызу жұмыстары жатады. Қарастырылып отырған жағдайда тәжірибе оқушының іс әрекетіне қатысты теориямен емес, сөзбен және бақылаумен салыстырылады. Информатика білім беру мен үш қайнар көзін үйлесімді түрде біріктіреді. Сөз, бақылау және іс әрекет. Мысалы, нұсқауларды оқып, мұғалімнің іс әрекеті мен ЭЕМ жұмысын бақылай отырып, оқушылар компьютер көмегімен тәжірибелік іс әрекетті орындай бастайды. Бұл жағдайда әдістер бірін бірі толықтырады.

Түсіндірме- иллюстративтік әдіс. оқушы білімді дәріс тыңдау барысында оқу немесе әдістемелік әдебиеттерден, экрандық құралдардан «дайын» күйінде алады. Берілген фактіларды бағаларды, қорытындыларды қабылдау және мағынасына бойлдау барысында оқушылар репродуктивті ойлау күйіне енеді. Бұл әдіс жоғары оқу орындарында жиі қолданылады.

Репродуктивті әдіс. Зерттелгендерді үлгі немесе ережелер негізінде қабылдау әдісі. Оқушылардың іс әрекеттері инструкция ережелеріне сәйкес реттелген түрде орындалады.

Мәселемен байланыстырылып баяндау әдісі. Педагог әртүрлі (метод проблемного изложения) құралдарды қолданып, ең алдымен мәселені проблемалық сипатта, танымдық тұрғыда қояды. Әртүрлі дәлелдеулер жүйесін келтіріп, жекеленген көзқарастарды, тәсілдерді салыстырады, қойылған мәселеленің шешу жолын көрсетеді. оқушылар ғылыми зерттеу үдерісінде ізденудің куәсі, серіктестігі күйінде болады.

Ішінара – ізденушілік немесе эвристикалық әдіс. Танымдық есептің шешу жолдары іздеуді педагогтың басшылығымен немесе эвристикалық бағдарламамен нұсқаулар негізінде екпінді түрде ұйымдастыру әдісі. Оқушылардың танымдық қызығушылығын арттыру үшін семиинарлар мен  коллоквиумдар қолданылды.

Зерттеушілік әдіс. Қойылған мәселені шешіп, әдістемелік нұсқаулар мен қосымша материалдарды талдаған соң оқушы өз бетінше әдебиеттерді оқып, байқаулар мен салыстырулар т.б. ізденушілік, іс әрекеттер арқылы орындайды. Бұл көбінесе зерттеу жұмыстарында қолданылады. Бұл аталған әдістердің қайсысын қолдану жөнінде Ю.К. Бабанский ұсынған «оқыту әдісін тиімді таңдау алгоритмі» бар. Ол негізгі жеті қадамнан тұрады:

1. Қарастырылатын материалдарды оқушы өз бетінше немесе педагогтың көмегімен меңгеретіндігін анықтау.
2. Репродуктивті (қайта жаңғырту) және продуктивті (шығармашылық) әдістердің өзара салыстырмалы қатынасын анықтау.
3. Танымның аналитикалық және синтетикалық жолдарын, индуктивті және дедуктивті логикалардың салыстырмалы қатынасын анықтау;
4. Егер, дедукцияның эмпирикалық қоры дайындалған болса, онда дедуктивті және синтетикалық әдістер үлкен адамдар үшін жарамды.
5. Сөздік, бейнелік, практикалық әдістердің үйлесімілдік мөлшері мен тәсілдері
6. Оқушының іс әрекеттерін ынталандыру тәсілдерін қолдану қажеттілігі туралы шешім қабылдау.
7. Қанша уақыттан соң бақылау жүргізілетіндігін және бақылау түрін анықтау; Нақты үдеріс барысында жоспарланған оқыту үдерісінен ауытқу болған жағдайда орындалған нұсқасын құру.

Жоғарыда аталғандармен қатар, мәліметтер қорын оқытуда қолданылып жүрген әдістерді жекелеп атар болсақ:

—      Орындау әдісі;

—      Бағдарламаны ашып көрсету әдісі;

—      Оқыту әдісі;

—      Демонстрациялық мысалдар әдісі;

Сабақ түрі заман талабына сай, өзгеріп, педагогикалық ғылыми әдістемелік тұрғыдан жаңарып отырса, білім беру сапасы артататыны белгілі болып отыр. Сондықтан, жаңа педагогикалық технологияларды енгізу- оқыту үдерісінің тиімділігін арттырып ғана қоймайды, яғни, оқушының мемлекеттік стандарт аясында ғана білім алумен шектелмей білімін әрі қарай өз қалауымен дамыту мүмкіндігін иеленетіні айтылып жүр. Қазіргі кезде оқыту үрдісін жоспарлаудың қолдануды, бағалаудың жүйелі әдісі адамдардың техникалық ресурстарды білімді игеру жолында өзара тиімді әрекет етуінің негізі ретінде жаңа технологиялар түрлері көбеюде.

Жаңа педагогикалық технологиялар ішінен тиімді деген ұйғарымын жасап, қажеттісін таңдап алу – әроқушыдан үлкен жауапкершілік пен іскерлікті талап етеді. Оқыту технологиясы оқу үдерісіне қажетті әдіс-тәсіл, амал, дидактикалық талап секілді педагогикалық іс әрекеттердің жүйелі кешені ретінде пайдаланылады. Қазірде зерттелініп қолданылып жүрген жаңа  педагогикалық технологияларға ынтымақтастық педагогикасы білім беруді  ізгілендіру технологиясы тірек белгілері арқылы оқыту технологиясы түсіндіре басқарып, оза оқыту технологиясы, деңгейлік саралап оқыту технологиясы, міндетті нәтижелерге негізделген саралап оқыту технологиясы, модульдік оқыту технологиясы және жобалау арқылы оқыту технологиясы кіреді.

«Электрондық үкімет» (e-Government) термині барлық мемлекеттік органдардың басын бірік­тіріп, оларға интернеттің, электронды терминалдардың немесе тіпті ұялы телефондардың көмегімен тұрғындарға қызмет көрсетуге мүмкіндік беретін біртұтас жүйені білдіреді. Елімізде электронды үкімет құру идеясын Мемлекет басшысы өзінің республиканы әлемдегі бә­секеге қабілетті елу елдің қатарына енгізу туралы Қазақстан халқына жыл сайынғы жолдауында білдірген болатын. 2004 жылғы 10 қарашада электронды үкіметті ендіру туралы «Қазақстан Республикасында электрондық үкіметті қалыптастырудың 2005-2007 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы Президент Жарлығымен бекітілді. Бағдарламаны іске асыру келесі міндеттерді кезең-кезеңмен шешу жоспарланған болатын: Электрондық үкіметті қалыптастырудың бірінші кезеңінде – ақпараттарды жариялау және тарату. Екінші кезеңі — мемлекеттік органдар мен азаматтардың өзара қарым-қатынасына тікелей және қайтармалы жолды интерактивті қызмет ұсынады. Үшінші кезеңде — қаржылық және заң операцияларын үкіметтік порталдар арқылы жүзеге асыру жолымен транзакциялық қызмет көрсету. Төртінші кезеңде — ақпараттық қоғамды толық қалыптастыру. Бұл нұсқау мемлекеттік қызметті алудың, соның ішінде электрондық цифрлық қолтаңба сертификаттарымен жұмыс істеу үшін Tumar CSP криптопровайдерін міндетті орнатуды талап етпейтін, өзгертілген тәртіпті сипаттайды. Нұсқау «Жеке тұлғаның жылжымайтын мүлкінің бар болуы (жоқ болуы) туралы анықтама беру» қызметін алу үлгісінде әзірленді.

Қазіргі заманда жастарға ақпараттық технологиямен байланысты әлемдік стандартқа сай мүдделі жаңа білім беру өте қажет.
Н.Ә.Назарбаев.

Әлемдік білім беру кеңістігіне бағытталған білім берудің негізгі мақсаты — білімді меңгеріп қана қоймай, білік пен дағды арқылы дербестік, ізденімпаздық, дені сау, өзгермелі жағдайда білімді де білікті жасөспірімдерді жан-жақты жеке тұлға ретінде даярлау. Осы мақсаттарды іске асыруда бүгінгі колледж  оқушыларына қойылып отырған мәселелер күн сайын талаптануда. Өйткені келешек қоғамыздың басты тұлғасы бүгінгі колледж оқушылары. Сондықтан колледжде берілетін кәсіби бағдар жұмыстарының бүгінгі күні маңызы зор болып табылады.Жаңа ғасырдың жан — жақты зерделі, талантты адамын қалыптастыру бағытындағы білім беру мәселесі мемлекетіміздің басты назарында.
Егеменді ел болып, «ел межесі — елулікке ену» басты мақсатымыз болған соң, білім мен ғылым саласы дүниежүзілік деңгейге сай болуы керек.

Қазақстан Республикасының 2015 жылға дейінгі білім беру тұжырымдамасының негізгі мақсаты: білім беру жүйесінің барлық деңгейінде қоғамның талаптарына сәйкес білімді, кәсіби біліктілігі жоғары тұлғаны тәрбиелейтін бәсекеге қабілетті білім негізін қалыптастыру[1]. Бүгінгі таңдағы ұстаздардың міндеті мемлекет дамуына жауапкершілік жүгінің салмағын сезінетін нарық жағдайында сынаққа төтеп беретін, комуникативті, функционалды шәкірт дайындау. Қазіргі заманға сай пән мұғалімі ғана болу аз, мұғалім — ұстаз, инноватор, иннотехник болуы тиіс.

Мұғалім инновациялық технологияларды жетік меңгерген педагог дәрежесіне көтерілу үшін инновациялық технологияларды меңгеру керек, содан кейін пән бойынша қандай тарауға, не тақырыпқа пайдалану тиімді деген зерттеу жүреді. Яғни, әрбір инновациялық технологияларды меңгереді, содан кейін меңгерген технологияларды апробациядан сабақ барысында қолдану өткізеді, мұғалім талдау жасай отырып, қандай тарауға немесе тақырыпқа сай қарап тиімді технологияны таңдайды[4]. Бір сабақтың барысында бірнеше технологияны кезекпен, тиімді, оқушыны жалықтырмай жүргізуге болады. Информатика сабағында инновациялық технологияларды пайдалану арқылы оқушылардың ақпараттық құзіреттілігін қалыптастыру, қазіргі заман талабына сай  ақпараттық технологияларды, электрондық оқулықтарды және Интернет ресурстарды пайдалану оқушының білім беру үрдісінде шығармашылық қабілетін дамытуға мүмкіндік береді.

«Оқытуда ақпараттық-коммуникациялық технологияларды пайдалану» модулінің оқыту нәтижесі:

1.Оқушылардың қабілеттерін жетілдіруде АКТ арқылы ақпараттың негізгісін таңдауға, өңдеуге, түзетуге, бақылау жүйесін жетілдіруге, тестлеуге және психодиагностика жасауда тиімді пайдалана білуді меңгерді.

2. Кең көлемді ақпараттарға оқушынвң өз күшімен қол жеткізуге мүмкіндік береді.
3. Мұғалімдердің желілік қоғамдастық жүйесін тиімді қолданудың басымдықтарын жетілдіре алды.
4. Қашықтан біліктілікті арттырудың замануи жүйесініндегі мәселелерді бірлесе шешуді меңгерді.
5. АКТ пайдалану модулінде мұғалімдердің АКТ –ны пайдалануда өздерінің өзгерісін жете танытты.

«Талантты және дарынды балаларды оқыту»модулін оқытудағы нәтиже:

1. Талантты және дарынды оқушылармен жұмысты жоспарлауды үйренді.(тапсырмалар деңгейін анықтай білу) және дарынды оқушыларды дамытудың инклюзивті тәсілдерді пайдалануды білді.

«Оқушыларды жас ерекшеліктеріне сәйкес оқыту және оқу»модулін оқытудағы нәтижем:

1. Мұғалімдердің оқушылардың қызметін жасерекшеліктерін ескере отырып ұйымдастыруды жоспарлай білуді үйренді; сонымен бірге үйрене отырып үйретуде оқушылардың жеке мүмкіндіктерін ескере аладуды үйренді.

«Оқытудағы басқару және көшбасшылық» модулін оқыту нәтижесінде:

1. Мұғалімнің жеке міндеттерін анықтай біледі;
2. Мұғалімдердіңәріптестерімен серіктесуде оқыту тәжірибесінің жетілетінін, өзінің іс-тәжірибесін таратуда кәсіби дамудың қажеттілігін түсінді.

Бағдарламадағы барлық модульдер оқушы туралы теориялық білім қалыптастырды, оқыту үрдісіне барлық оқушыларды оқуға қалай тарту қажеттігін үйретті.

Әр модульдің мазмұны мұғалімдердің кәсіби қызметінде құндылығы мен сенімділігін арттырды. Бағдарлама аясында мен қалай өзгердім дейтін болсам,

-дәріс оқудан өз бетімен білім алып өз тәжірибемді жетілдірдім;

-топтық, диалогтық трененгтер жүргізді үйрендім;

-АКТ технологияны тиімді пайдалануды үйрендім;

— оқушының тұлғалық дамуын жетілдіруде қалыптастырушы және жиынтық бағалауды,өз-өзіне есеп беруді, рефлексивті кері байланысқа түсуді үйрендім;

— тапсырманы орындауда ойды саралап, сын тұрғыдан ойлауға үйрендім;

-әр адамның айтылған ойы құнды екендігін түсіндім;

-оқыту сапасын бағалауда шынайы көріністі тануды білдім;

-мұғалімдердің көшбасшылық сапасын анықтадым және дамытуға тырыстым, сонымен қатар өзім көшбасшы болуды үйрендім.

Электрондық білім беру пайдалану арқылы  даралап оқытуға ақпа­­­раттық-коммуникациялық  техно­логияларды пайдаланудың тиімділігі:

1. Мультимедиялық мүмкіндіктерді қолдау(музыкалық немесе дикторлық дайындау, анимация бейне-клиптер, слайд-шоу).
2. Жүйенің басқару құрылымы – оқытушы  өз  ойын, көзқарасын, өз кезегіндегі материалдық   ұсынылымын, әртүрлі аудиторияға бір ғана  оқу мәліметтерін ұсынуға мүмкіндік алды.

3.Білімді   бақылау арқылы нәтиже алу, бағалау.

Ақпараттық технологияны сабақ­тарда пайдалану нәтижесінде төмен­дегідей жетістіктерге қол жеткіземіз.

1. Сөзжұмбақ, кестелерді құру үшін  дербес  ком­пьютерді қолдану арқылы материалдарды өңдеу.
2. Барлық тілдердегі сөздерді  сауатты жазу мен  көркемдеп  безендіруді  үйретеді.
3. Дербес компьютерді пайдалану арқылы   оқу­шылардың өзіндік және  жұмыс жасауды  игеру мен білім  алуды кеңейту.
4. Интернет желісін пайдалану арқылы оқу­­­шы­лар электрондық пошта арқылы хат-ха­­бар­­лама алмасу, өзінің ойын еркін жеткізу[3].

Сонымен қатар, оқушылар интеллектуалдық, шығармашылық және коммуникативтік істерін дамыта алады, оқушының оқу белсенділігі артады, сабақтың негізгі кезеңдерінің бәрінде оқушыларға шығармашылық жұмысты ұсынуға болады.
Әр пәндерді оқытуда интернетті сабақта пайдаланудың негізгі артықшылығы сол  жан-жақты ақпараттар алу. Интернетті сабақта пайдаланғанда электронды оқу курстарымен оқушы жұмыс істеуге мүмкіндік алады.

Информатика сабақтарында инновациялық технологияларды пайдаланудың тиімділігі:

• Оқушының өз бетімен жұмысы;
• Аз уақытта көп білім алып, уақыттыүнемдеу;
• білім-білікдағдыларын тест тапсырмалары арқылы тексеру;
• шығармашылық есептер шығару кезінде ақпараттық процестерді түсіндіру арқылы жүзеге асыру;
• қашықтықтан білім алу мүмкіндігінің туындауы;
• қажетті ақпаратты жедел түрде алу мүмкіндігі;
• экономикалық тиімділігі;
• іс-әрекет, қимылды қажет ететін пәндер мен тапсырмаларды оқып үйрену;
• оқушының ой-өрісін дүниетанымын кеңейтуге де ықпалы  зор.

Күнделікті сабақта электрондық оқулыкты пайдалану өте тиімді.Әсіресе ақпаратты оқушыға компьютер арқылы әзірлеу мен тарату үрдісіне ерекше мән беріп отырамын. Оқушылардың көпшілігі алған білімдерін практикада қолдана алады.Бұл оқушылардың оқу      материалын         формальды     жағынанда жақсы білетінін көрсетеді. Кез келген сабақта электронды оқулықты пайдалану оқушылардың танымдық    белсенділігі нарттырыпқанақоймай, логикалы қойлау жүйесін қалыптастыруға , шығармашылықпен еңбек етуге жағдай жасайды[7].

Электрондық оқулықпен оқытудың негізгі мақсаты :

Оқыту үрдісін үздіксіз және толық деңгейде бақылау , сонымен қатар ақпараттық ізденіс қабілетін дамыту.

Оқытушы үшін  электрондық оқулық – бұл күнбе-күн дамытылып отыратын ашық түрдегі әдістемелік жүйе, оны әрбір оқытушы өз педагогикалық тәжірибесіндегі материалдармен толықтыра отырып, әрі қарай жетілдіре алады.

Қорыта келгенде,  информатика   сабағында жаңа  инновациялық   технологияларды  пайдалану,осы электрондық әдістемелік  оқу құралында  айтылған  мәліметтерді сабақта пайдалану өте тиімді, ол оқушының өз бетімен  жұмыс жасауына көмектесіп қана қоймай, ойлау  қабілетін дамытады.  Бұл, әрине оқытушының  тақтаға жазып түсіндіргенінен әлдеқайда тиімді, әрі асерлі. Меңгерілуі қиын сабақтарды компьютердің көмегімен оқушыларға ұғындырса, жаңа  тақырыпқа  деген   баланың  құштарлығы  оянады  деп ойлаймын. Мұғалімдер де өздеріне қажетті әдістемелік, дидактикалық көмекші құралдарды молынан ала алады. Заман талабына сай жас ұрпаққа сапалы білім беруде әдістемелік  оқу құралын сабаққа пайдалану – оқытудың жаңа технологиясының бір түрі ретінде қарастыруға болады.

 

Пайдаланылған әдебиеттер:

[1].Қазақстан мектебі. 2008 ж. №6 «Ақпараттық технологиялардың тиімділігі».
[2].Қазақстан мектебі. 2006 ж. №4 «Инно­вациялық педагогикалық технологияларды қолдану тетіктері».
[3].Қазақстан мектебі. 2009 ж. № 8 «Электрондық оқытудың әдістемелік аспек­тілері».

[4].Көшімбетова С. Инновациялық технологияны білім сапасын көтеруде пайдалану       мүмкіндіктері. – А.: Білім, 2008.

[5].Информатика негіздері №2-2008 жыл Сұрауымбетова Р. «Білім беру деңгейін көтеруде ақпараттық-коммуникациялық технологиялардың рөлі» —  2 бет

[6].Б.А.Әлмұхамбетова, М.А.Ғалымжанова «Білім беру жүйесі қызметкерлерінің біліктілігін арттыруда ақпараттық –коммуникациялық технологиялардың қолданылуы» — 17 бет

[7].М.А.Ғалымжанова «Педагогтардың ақпараттық – коммуникациялық құзырлылығын қалыптастыру бағыттары» — 48 бет

 6 сынып. Информатика.

Сабақтың тақырыбы:  Практикалық жұмыс. Анимация әсерлерін баптау.

Мақсаты:   анимациялық баптауларды үйрету; оқушыларды слайдтарды көрсету

тәртібімен, оларды баптаумен таныстыру; оқушыларды

көшбасшылыққа, ұқыптылыққа, тиянақтылыққа үйрету; оқушылардың

ойлау қабілетін, логикалық-абстракциясын дамыту

Түрі: практикалық жұмыс

Сабақта қолданылатын көрнекті құралдар: компьютер, оқулық, инт.тақта, жұмыс дәптері

Сабақтың өту барысы:

1.Оқушыларды ұйымдастыру

 

Сабақ барысында өздеріңді өздерің бағалайсыңдар.

 

Тест  1-0   дұрыс жауап     «0» ұпай

2-3  дұрыс жауап      «3» ұпай

4     дұрыс жауап     «4» ұпай

5     дұрыс жауап     «5»  ұпай

6      дұрыс жауап    «6» ұпай

 

Практикалық тапсырма:               1-слайд:    «1» ұпай

                                                              2-слайд:    «2» ұпай

                                            Толық емес слайд:  «0» ұпай

 

2.Үй тапсырмасын тексеру.

Жұмыстарын тексеру.(1 ұпай)

 

3.Сергіту сәті.

 

4. Қайталау сұрақтары:
5. POWER POINT-та құрылған файл қалай қалай аталады? /презентация/
6. Презентацияның көркемдеу стилі/дизайн/
7. Объектiнiң жеке-жеке элементтерiн әр түрлi эффектiмен шығару/анимация/
8. Слайдтағы элементтердің  орналасу схемасы.  /авторазметка
9. Презентацияның көрсету процессі /демонстрация/
10. Презентацияның электрондық жеке беттері? /Слайд/
11. Жаңа сабақ:

Жаңа тақырып теориясының презентациясын жіберу. Оқушыларға оқып шығуға уақыт беру.

7. Практикалық жұмыс.

Бір фигура сол жақ төменгі бұрыштан шығып, ортаға тоқтағаннан кейін бір орнында айналу керек. Фигура үлкейіп, көрінбей кету керек. ( тышқанды шерту бойынша)

 

Алгоритм: ( дәптерге жаздыру)

 

• Фигураны белгілеу. Анимация-Настройка анимации
• Вход – Вылет. Направление – снизу слева, Скорость – средне.
• Тағы да фигураны белгілеп, Выделние – Вращение и настроим параметры: Начало- после предыдущего, Степень – полный оборот по часовой стрелке, Скорость –средне.
• Выделние – изменение размера. Эффекты:  Начало- с преыдущим, Размер – 150 %, Скорость – средне.
• Выход-выцветание. Начало – после предыдущего, Скорость – средне.

 

Енді, қандай анимация жасалғанын көруімізге болады.

 

8.Бекіту: Төмендегі тапсырмалардың біреуін таңдап жоба қорғау

 

              1-тапсырма: Аквариумдағы балықтың қозғалысы

               2-тапсырма: Теңіз астындағы балықтың қозғалысы

               3-тапсырма: Даладағы көбелектердің қозғалысы.

4-тапсырма: Әскери жаттығу. ( ұшақ, танкілердің қозғалысы)

 

9. Орындалған тапсырмаларды тексеру

10.Тест (Өзін-өзі тексеру).

• Анимацияны қалай қоямыз?

А) Анимация-анимацияны таңдау

Б) вставка-анимация

2) Анимацияның басталу уақытын қалай орнатуға болады.

А) По шелчку, с предыдущим, после предыдщего

А) автоматты, автоматты емес, после предыдущего

3) Анимацияда дыбыс қолдануға бола ма?

А) жоқ

Б) иә

4) Анимация эффектілерін ата

А) Эффекты входа, эффекты выхода, эффекты выделения

Б) выходные эффекты, входные эффекты, выделяемые эффекты

 

 

11.Үйге тапсырма: Бауырсақ ертегісі туралы қысқа анимациялық слайд жасау.

12.Сабақты қорытындылау.

Бағалау.

 

       

 

 

Қазақстандық білім берудің өзіндік ұлттық үлгісі мен жаңа мазмұндағы жүйесінің басты міндеті – қазіргі заманғы ғылым мен тәжірибенің жетістіктері негізінде алынған білімді қажет жағдайда пайдалану икемділігін меңгерген, өз бетінше дұрыс, тиімді шешімдер қабылдайтын, бәсекеге қабілетті жеке тұлғаны қалыптастыру болып табылады. Бұл міндетті жүзеге асыру оқушыны іс-әрекетті атқарушы объектіден нәтижесінде жеке тұлғаның өз ісін өзі басқаруға, орындауға қабілетті субьектіге көшіру арқылы мүмкін болады, демек нәтижелерге негізделген білім беру моделі жүзеге асырылады. Жас жеткіншектердің бойындағы ерекше қабілеттілікті, дарындылықты тани білу, оның одан әрі дамуына бағыт-бағдар беру, оны сол бағытта жетелеу — ұстаз парызы. Ұлы ойшыл Плутарх кезінде: «Көптеген табиғи талант дарынсыз ұстаздардың кесірінен жойылып кетеді. Сондықтан әрбір ұстаз бұған жол бермеуі керек», — деген екен. ХХI ғасыр – білімділер ғасыры. Сол себептен де білім сапасын арттыру, оқушылардың дарындылығын айқындап, біліміне, ойлау қабілетіне сай оқытудың тиімді стратегияларын қолдана отырып, ғылыми ізденіс қабілеттерін қалыптастыру — әрбір ұстаздың міндеті. Осы тұрғыда мұғалімге білім берудің нәтижелі жолдарын қарастыру,  тиімді стратегияларды таңдай білу еркіндігі тиіп отыр. Мұғалімнің тиімді стратегияларды таңдауы оқушылардың қызығушылығын арттырып, олардың жақсы оқуына, оқу материалын жақсы ұғып алуына ықпалы жасайды. Таңдаған әдісі шәкірт санасына дарып, оның білім алуына жағдай жасаса, оқытушының еңбегі нәтижелі болатыны сөзсіз.

Әр тұлғаны жоғары адамгершілік қасиетке бағытталған интеллектуалды қоғамдастық қалыптастыруға ынталандыру дағдыларын арттыруда тиімді әдіс тәсілдер қолдану барысында  оқыту техникасы туралы ғылым, сондықтан, оқыту ғылыми түрінде жүзеге асуы керек, яғни мұғалім қалай оқыту, неге олай оқыту керек деген түсінік болуы тиіс. Оқытудың тиімді стратегиясы арқылы қалай оқыту керек деген ғылыми тұжырымдамамен тығыз байланысты, яғни қандай үдерістер арқылы, қандай әдістер арқылы, қандай оқыту құралдары арқылы, оқытуды қалай ұйымдастыру керек, қандай  факторларды ескеру қажет  деген сұрақтарға жауап іздейді. Сонымен, тәжірибелер мен зерттеулер нәтижесі бізге  білім мазмұны мен оқыту әдістерін жаңалау керек екендігін көрсетті.

Қазіргі кезде оқытудың тиімді стратегияларына ерекше назар аударуда. Оқытудың тиімді стратегиялары тілдің коммуникативтік қызметін ескере отырып, оны коммуникативтік танымдық жағынан меңгертуді көздейді.

Бүгінгі тәуелсіз мемлекетімізде білімге деген көзқарас түбегейлі өзгеріп, оқытудың жаңа түрлері, әдістері, жаңа бағыттағы технологиялар пайда, болып, олар білім мазмұнының толығымен түбегейлі жаңаруына себепші болуда.

Әдіс шынайы жағдайда баланы қадағалау мен оны бар болмысымен қабылдауға негізделген. Баланы өзін өзі тәрбиелеуге, өз бетімен оқуға және өзін өзі дамытуға бағыттау.

Мұғалімдердің пайдаланатын оқытудың стратегиялары оқушыларды оқытудың ең жоғары стандарттарын қамтамасыз ету үшін маңызды. Хэтти [2011] білім беру шараларының оқушыларға әсерін талдау үшін жүргізілген 60155 педагогикалық зерттеу аясында 9000-нан аса меттаталдау әдісін пайдаланды. Олар мұғалімдердің педагогикалық шеберлігі алдында қол жеткізген жетістіктерден кейін оқушылардың алға жылжуын айтарлықтай септігін тигізетінін дәйекті түрде көрсетті. Мұғалімдер пайдаланатын әдіс оқудың тиімділігіне елеулі әсерін тигізеді.

Педагогиканың барлық осы аспектілері сындарлы оқыту теориясымен үйлеседі. Сындарлы оқыту тәсілдері білім берудің «дәстүрлі» әдістерімен салыстырғанда, оқыту кезінде жоғары нәтижелерге қол жеткізуге мүмкіндік береді. [Hattie, 2011]. Сын тұрғысынан ойлау, өз алдына мәселе қойып, әркез соған өз бетімен шешім іздеу, баламалар ұсыну, өз көзқарасын қорғай білу болып табылады. Сын тұрғысынан ойлау – ол алдымен оқытудың оқушыға бағытталған орталықталықтандырылған түрі, ол оқушының дамуына, соның ішінде сыни көзқарасы бар жеке тұлғаның дамуына, зерттеуші оқушының дамуына, оның өзіндік «Менін» жүзеге асыруға, оқушының шығармашылық мүмкіндігін ашуға, яғни, бір сөзбен айтқанда, коммуникативті қатынасқа үйрететін тәсіл. Өз сабағымда сын тұрғысынан ойлау стратегияларын пайдаланғанда, мен оқушылардың білімді өз бетінше  ізденіп, зерттеп, бірлесе отырып жаңа идеялар мен тұжырымдарды әр түрлі жолдармен ұсынатындарын, жаңа білімді белсенді түрде талдап, жинақтап, оларды күнделікті өмірдегі жағдайяттармен байланыстыратындарын, бір-біріне деген сенімділіктері мен түсінушіліктерінің дамитытын байқадым.

Ал топтық жұмыстар арқылы оқушылар бойында жауапкершілік, сыйластық, достық қасиеттерін қалыптастыруға мүмкіндіктің мол екендігін білдік. Өйткені, әр сабақтың соңында практикалық нәтижесі, яғни, қай оқушының материалды қалай меңгергені көрінеді.

«Оқу мен жазу арқылы сын тұрғысынан ойлауды дамыту» стратегиялары оқушылардың аналитикалық позитивті сыни және шығармашылықты ойлауын дамытуға, сыныпта демократиялық ақуалды тудыруға, мұғалім тек ақпарат беру көзі болуды тоқтатып, оқушыларға сұрақ қоя білуге бағытталған пікірлесуге, қатысуға мүмкіндік тудырушы тәсіл.

Әр тұлғаның жоғары адамгершілік қасиетке бағытталған интеллектуалды қоғамдастық қалыптастыруда  сындарлы оқыту тәсілдері оқушылардың алдыңғы білімдерін ұштастыра отырып, жаңа білім алуы туралы тұжырымдамаға негізделеді.  Бұл жерде ең маңыздысы: оқушылардың алдыңғы алған дағдылары жаңа дағдыларды меңгеруге үлкен ықпалын тигізеді, ал егер ол ескерілмесе, онда білім тереңге бармай, үстірт меңгеріледі. Мұндай үстірт білім оқушыға қазіргі әлемде жетістікке жету үшін қажетті жоғарыда аталған сын тұрғысынан ойлау, рефлексия  және басқа да дағдыларын, алған білімін қолдануына кері әсерін тигізеді.

Орта білім беру мазмұнын жаңарту  аясындағы педагогикалық тәсіл белсенді оқуды көздейтін сындарлы оқуға негізделеді.  Бұл тәсіл аясында оқушылар оқу үдерісіне белсенді атсалысады, сол арқылы өздері үшін оқудың маңызын өздері анықтайды.  Бұл мұғалім селқос қана тыңдап отырған оқушыларға өтіліп жатқан тақырыпты хабарлағанға қарағанда анағұрлым қуатты құрал болып табылады.

Мұғалімдер өз оқушыларының қызығушылықтары туралы білімдері мен  бүкіл білім беру бағдарламасын ескере отырып, орындалатын жаттығуларды өзі таңдауға ерікті. Жаттығуларды оқушылардың мүдделері негізінде жоспарлау «оқушылар туралы хабардарлықтың негізінде оқытуға» түрткі болады [Tomlinson], ал бұл өз алдында саралауды қолдануға жол ашады. Мұғалім оқушылардың оқу үлгерімін бақылап, оларға мақсаттарына жетуге қолдау көрсетеді.

Белсенді оқу оқушының мұғалімді енжар тыңдап қана қоймай, белсенді жұмысқа тартылуын көздейтін оқыту және оқу әдістерінің бірі болып табылады. Бұл тәсілдер оқу үдерісі жаттығудың алдында емес, оны орындау барысында жүзеге асырылатын құбылыс екендігін түсіндіреді. Сыныпта қолданылатын бұндай тәсілдерге топтық жұмыс, «ойын баламалары» және пән бойынша белгілі тақырыптағы ойындар кіреді. Бастауыш сыныптарда ойын шынайы өмірдің белгілі бір аспектілерін модельдеу және зерттеу үшін ұсынылған мүмкіндік болып табылады. Домино және карта сияқты дәстүрлі ойындар математика сабақтарындағы кездейсоқтық пен ықтималдық мәселені қарастыруда оңтайлы болмақ. Шарада, тақтада сөздерді біріктіру немесе сөздерді жіктеу ойындар- тіл үйренуді қамтамасыз етудің және оны көрсетудің бірден-бір қызықты әрі тартымды тәсілдерінің бірі. Көптеген стратегиялық ойындарды  (мысалы «Алға» деп аталатын ежелгі қытай ойыны) тұрғындар мен қоғамның өсуін модельдеу үшін пайдалануға болады.

Табиғаты бойынша оқу үдерісі ойлаудан тұруы керек және ми құрылымында өзгеріс жасауға жетелеуге тиіс. Ми неғұрлым белсенді жұмыс істеген сайын, оқу үдерісі соғұрлым қарқынды жүзеге асады. Хэтти (2014) адам миы ақпаратты өңдеп, оны түсінуге мүмкіндік беретінін, ал мұғалімнің тоқтаусыз сөйлеуі миға шамадан тыс аса көп ақпарат «жүктелмейтіні» және ол оқушылардың қызығушылығын жоғалтуға әкеліп соғатыны, сол сәтте оқудың нәтижелілігі айтарлықтай төмендейді. Ал белсенді оқу, керісінше, оқушылардың белсенді қызметпен айналысу арқылы мұғалім берген ақпараттың мәнін ұғынып, алған білімдерін есте сақтап, оны қолдана алуын қамтамасыз етуді көздейді.

Оқылым, жазылым, айтылым және тыңдалым- бастауыш сыныптардағы барлық пәндер үшін маңызды болып табылатын қарым-қатынас жасау дағдылары. Сондықтан да оқушыларға осы төрт дағдыны барынша жетілдіруге мүмкіндік берудің маңызы зор. Нақты белгілі бір дағдыны жақсарту тәсілдерінің бірі-осы дағдыға ерекше назар аудара отырып, содан кейін бірнеше тілдік дағдыны қамтитын жаттығуларды біртіндеп енгізу болып табылады. Мысалы, тақырыпты талқылау тиісті лексиканы қолдануды көздейді, сол арқылы оқылым бойынша тапсырмаға қызығушылық туғызады, осыдан кейін оқығанның негізінде жазбаша тапсырма орындаудың үлгісі ұсынылады. Дағдыларды осылайша біртіндеп енгізудің тағы бір жолы-аудио-мәтін тыңдап немесе бейнематериал немесе бейнематериал көрсетуге болады, содан кейін пікірталас жүргізуге немесе жазбаша тапсырма орындауға болады.

Білім беруде негізгі коммуникативті дағдыларды қалыптастыруда белсенді оқудың стратегияларының сипаттамасына тоқталатын болсам:

Белсенді оқу — оқушыларға эксперимент жасауға, мағына құрып, түсінік қалыптастыруға, жаңа білім мен бұрынғы меңгерілген білімнің арасында байланыс орнатады, қателік жіберу, барынша терең түсінуге жетелейді.

Бірлескен оқу -құрылымдалған топтық жұмыс. Тұлғааралық және қарым- қатынас дағдыларын жақсартады; оқушылардың арасындағы кедергілерді жояды.

Саралау — Әр оқушының оқудағы жеке қажеттіліктерін қанағаттандыру:

• түсінік пен дағдыларының дамуын қамтамасыз етеді;
• Өз күшіне сенім мен уәжді арттырады;
• Оқушыларға идеяларды терең түсінуге көмектесе отырып шығармашылыққа ынталандырады;
• Барлық оқушылар үшін пайдалы;
• Барлық оқушылардан күтілетін нәтижені арттыра алады;

Моделдеу-сарапшы мысал келтіреді және оны көрнекі үдерістердің көмегімен түсіндіреді:

• Оқушыларға пән мазмұнын зерделей отырып, сарапшы ретінде ойлануға жетелейді;
• Оқушылардың барынша тәуелсіз болуына жағдай жасай отырып, тапсырманы кезеңдерге бөледі;
• Үдеріс барысында рефлексия жасауға ынталандырады.

Электронды оқу және жаңа технологияларды пайдалану:
Белсенді оқудың қызықты құралдарын ұсынады;

• Уәждеу құралы бола алады;
• Зерттеу, қарым -қатынас жасау, бірлесу және жүзеге асыру үшін қолдана алады;
• Оқушыларға ақпарат іздеуге және өздерінің жеке құралдарын табуға мүмкіндік бере отырып, тапсырманы орындауда өз үлесін сезінуіне мүмкіндік береді;
• Сыныптан тыс оқуға мүмкіндік береді.

Оқу диалогтері -оқушылардың тапсырмаларды талқылауы

• Тапсырмаға өз үлесі бар екенін сезіндіреді;
• Оқушылардың өзара білімі мен дағдылар алмасуына жағдай жасайды;
• Барынша терең түсінуге ынталандырады;
• Оқушылардың өздерінің ілгерілеуі туралы рефлексия жасауына және әрі қарай не істеу керектігі туралы шешім қабылдауына мүмкіндік береді;
• Оқушыларды қызықтырады және уәждейді.

Оқушылардың қажеттіліктерін қанағаттандыру

• Оқудың дұрыс жүріп жатқанын білу мақсатында оқуды тексеру және кері байланыс ұсыну;
• Уәждік және өзіндік бағасын арттырады;
• Оқыту үдерісіне бағыт береді;
• Оқушыларға оқу үдерісін жақсартуға мүмкіндік береді;
• Оқушыларға барынша тиімді оқу жолдарын түсінуге көмектеседі.

Пәнаралық байланыс

Оқу пәндері арасында байланыс орнату

• Білім беру бағдарламасына тереңдік пен тепе -теңдік береді;
• Терең білім алуға мүмкіндік береді;
• Көптеген дағдыларды ұсынады;
• Түсінік пән дағдылардың дамуына көмектесе алады;
• Оқу үдерісінің маңыздылығының барынша арттыруға көмектеседі;
• Оқушыға деген уәжді барынша арттыра алады.

Ғылым мен техниканың жедел дамыған, ақпараттар ағыны күшейген заманда ақыл-ой мүмкіндігін қалыптастырып, адамның қабілетін, талантын дамыту  біздің алдымыздағы басты міндетіміз. Қорыта айтқанда, тиімді стратегияларды қолдану арқылы оқушылардың коммуникативтік дағдыларын қалыптастыра отырып белгілі бір жетістікке қол жеткізе аламыз. Болашақ ұрпақтың жеке тұлға болып қалыптасуында білім беру жүйесін ізгілендіру, инновациялық үрдісте тиімді қолдану қазіргі заман талабы.

Пән Информатика сынып 6 «Ә» Күні 22.11.17 ж.

сабақ №:

Тақырып: Мәтін бөліктерін ерекшелеу

Мақсат:

Білімділік – Мәтін бөліктерін ерекшелеу тақырыбы бойынша оқушыларға жалпы түсінік беру

Дамытушылық – оқушылардың логикалық ойлау қабілеттерін, көре отыра есте сақтау қабілеттерін дамыту.

Тәрбиелік – оқушыларды ұқыптылыққа, жауапкершілікке тәрбиелеу.

Сабақ түрі: аралас

Сабақ типі: жаңа тақырыпты түсіндіру

Құрал-жабдықтар: ДК, оқулықтар, дәптерлер, тақта, тұсаукесер, (көзге арналған жаттығу), таратпа карточкалар, Word Pad мәтіндік редакторы.

Сабақ барысы

Сабақ кезеңдері	Бөлінген уақыт	Мұғалімнің іс — әрекеттері	Оқушылардың іс — әрекеттері
І. Ұйымдастыру кезеңі.	2 мин	Амандасу. Оқушыларды түгендеу. Оқушылардың зейіндерін сабаққа аудару. Сабақтың мақсатымен таныстыру.	Амандасады. Кезекші сабақта жоқ оқушыларды айтады. Карточка арқылы сұрақ, жауап
ІІ. Үй жұмысын тексеру	5 мин.	Сұрақ-жауап:Бас әріпті немесе символды жоғарғы регистрден енгізу үшін не істеу керек? Егер бас әріппен бірнеше сөз енгізу керек болса нені басамыз ? Бос орынды қай кезде пайдаланамыз? Абзацтың соңында қандай пернені басамыз? Курсорды жолдың басына апаратын перне? Курсорды жолдың соңына паратын перне? 7. Егер құжат беті көп болса, мәтіннің соңына қалай жетуге болады? 8. Мәтінді түзетуге жататын әрекеттер? 9. Бір бетке жоғары немесе төмен жылжу үшін қандай пернелерді пайдаланамыз? 10. Мәтіннің негізгі элементттері? 11. Мәтіндік редактор дегеніміз не? 12. Мәтінді ерекшелеу үшін нені пайдаланған қолайлы?
IІІ. Жаңа тақырыпты түсіндіру.	10 мин	Мәтін теріп болған соң түзету және пішімдеу үшін мәтін бөліктерін (фрагмент) ерекшелей білу керек. Тышқанның көмегімен ерекшелеу үшін құжаттың сол жақ, «ерекшелеу ернеуі» деп аталатын, ернеуін қолданады. Тышқанның сілтемесі оңға қарай бұрылған стрелка түріне айналады. Пернетақтадан ерекшеленген кезде Shift және Ctrl пернелері тіркесімдерін бірге басу керек. Мәтін бөліктерін ерекшелеу тәсілдері Тұтас жолды ерекшелеу. Егер тышқанның сол жақ батырмасымен жолдың басын бір рет шертсеңдер, жол тұтастай ерекшеленеді. Тышқанның сілтемесі бұл жерде ақ стрелка кейпіне енеді. Егер экранның осы жерінде тышқанның сол жақ батырмасын екі рет шертсек, онда абзац ерекшеленеді. Тышқанның сол жақ батырмасын үш рет шерту мәтінді тұтастай ерекшеленеді. Мәтінді тұтастай бірден ерекшелеу үшін пернетақтадан бір мезгілде CTRL пернесі мен цифрлық қосымша пернетақтадан «5» санын басуға да болады. Мәтін бөліктерін түзетуге: жою, қосу, жылжыту, көшіру, іздеу және алмастыруды жатқызуға болады.
ІV. Практикалық жұмыс.	10 мин	Компьютердегі тәжірибелік жұмыс оқулықта 166-167 бет.	А деңгейі . Мәтінді теріңдер, қайталанған сөздерді «буферге көшіру, буферден қою» құралдарын пайдаланып жаз. Осы мәтіндегі » саулық сөзін қызыл түске өзгерт. Мәтін өлшемі- 20, орта бойынша туралауда орында.. » Тазалық- саулық негізі, саулық- байлық негізі» В деңгейі Мәтіннің өлшемін- 16, түсін- жасыл, сол жақ туралауда, түрін- жартылай қарайтылған. Курсивті қылып пішімдеңіз » Нр жігіттің екі сөйлегені өлгені, Еменнің иілгені- сынғаны» С деңгейі . Мәтінді теріңіз, оны белгілеп алып асты бір сызықпен сызылған, әрі арайиылған, орта бойынша тураланған етіңіз. Мәтін өлшемі-22, түсін- көкпен өзгертіңіз. Мәтіннің көшірмесін орындап, «Білім» атымен сақтаныз. «Білекті бірді жығар, білімді мыңды жығар» 3. Құжатты өз бумаларыңда Сөздер_1 деп сақтаңдар.
V. Сергіту сәті.	2 мин.	Жаттығуды орындарында отырып орындау.	Көз жаттығуын орындайық.(презентация көрсетіледі) Көзге арналған жаттығулар.ppt Орнымызда отырып көзімізді алыс бір нүктеге қадап ұзақ қарау. Басымызды қозғамай көзімізбен оңға, солға қарау. Басымызды қозғамай көзімізбен жоғары, төмен қарау. Көзімізді қатты қысып немесе қолымызбен жауып тұру. Көзімізді жиі жыпылықтатып ашып жұму.
VІ. Бекіту.	7 мин	Бақылау сұрақтары мен тапсырмалар Мәтін теру ережелерін атаңдар. Мәтіннің басына бос абзацты қалай қосамыз? Мәтінді енгізгенде жіберілген қателерді түсіндіріңдер: Планета тұрғындары арасында ондаған тілде сөйлейтін адамдар көп-ақ. Мәселен, К.Меццофанти (1774-1849 жж.) 26 тілде, ал профессор Раск (1787-1832 жж.), Д.Баурин (1792-1872 жж.), доктор Гарольд Уильямс (1876-7928 жж.) 28 тілде сөйлеген. Поуэлл Александр Янулас (1939 жылы туған) Канададағы Британ Колумбия провинциалды сотында 41 тіл бойынша қызмет істепті. Ал Ұлыбританияның ең ірі лингвисі саналатын Джордж Кэмбпелл (1912 жылы туған) 54 тілді меңгерген. Ол Би – би – си –де жұмыс істепті. 4. Мәтіндегі қолданылатын қандай амалдар түзетуге жатады? 5. Мәтіннің элементтерін жою үшін қолданылатын пернелерді атаңдар. 6. «Мәтінді ерекшелеу тәсілдері» кестесін толтыруды аяқтаңдар (5-кесте): Мәтіннің элементі Пернелер тіркемесі «Тышқанды» пайдаланып Символ Shift+бағыт солға (оңға) Сөз Ctrl+Shift+ бағыт солға (оңға) Екі рет шерту Жол Shift+Home – жолдың басына дейін … – жолдың соңғына дейін Ерекшелеу ернеуін шерту Сөйлем Ctrl-ды басып тұрып, сөйлемді шерту Абзац Екі рет шерту … абзацтың мәтінін үш рет шерту Мәтін Ctrl+A Ерекшелеу ернеуін үш рет шерту 7. Сәйкестендіріңдер. Ctrl+Home Таңдалған бұйрықтың бас тарту Page Up Бас әріптерді теру режиміне өту Delete Курсорды құжаттың басына апару Caps Lock Курсордың сол жағындағы сөзді жою Esc Курсорды бір бетке жоғары апару Insert Абзацты енгізуді аяқтау Enter Курсордың оң жағындағы сөзді жою Ctrl+BackSpace Мәтінді енгізгенде ауыстыру режиміне көшу 8. Мәтінді алмастырудың қандай тәсілдерін білесіңдер? 9. Ерекшеленген фрагментті алмасу буферін қолданбай қалай көшіреміз? 10. Алмасу буферіндегі бір мезгілде мәтін фрагменттерінің нешеуін сақтауға болды?
VІI. Бағалау.	2 мин.	Сабаққа белсенді қатысып отырған оқушыларды бағалау.	Бағаларын күнделіктеріне қойдыртады.
VІII.Үй жұмысы.	2 мин.	V тарау. § 10 оқу.	Күнделіктеріне үй тапсырмасын жазып алады.

Очень часто у ребенка школьные знания так и остаются разрозненными сведениями, искусственно расчлененными по предметному признаку. В результате этого ученик не воспринимает целостно ни учебный материал, ни, тем более, картину окружающего мира. Потребность преодолеть указанное противоречие приводит к активному поиску межпредметных связей, к попыткам их использования в дифференцированном обучении.

Интеграция в обучении позволяет перейти от локального, изолированного рассмотрения различных явлений действительности к их взаимосвязанному, комплексному изучению.

Современная школа характеризуется постоянным увеличением нагрузки на обучаемых и проникновением все большего числа технических инноваций. Очевидно, что эти и многие другие факторы не могут не оказывать отрицательного влияния на здоровье школьников. В таких условиях учреждения образования должны адекватно реагировать на происходящие изменения, вырабатывая систему мер, направленных на уменьшение нагрузки учащихся.

Для формирования такой среды необходим поиск подходов и идей, использование которых на практике позволило бы создать желаемую среду. Одним из таких подходов может стать поиск такой дисциплины, методическая система обучения которой была бы, так или иначе, связана с фрагментами методических систем обучения всем остальным дисциплинам. В данном случае может оказаться достаточным наличие однотипных фрагментов в содержании обучения, использование одних и тех же методов или средств обучения. С учетом возрастных особенностей школьников при организации интегрированного обучения появляется возможность показать мир во всем его многообразии, что способствует эмоциональному развитию.

Интегрированный подход позволяет установить, что изучаемая тема связана с другими темами учебного предмета, а так же с различными темами других дисциплин, то есть в изученной теме могут действовать внутрипредметные и межпредметные связи.

Так, например тема “Редактирование текстовых документов” на уроке информатики может быть интегрирована со многими темами по русскому языку, математики. Приведу примеры заданий, которые могут быть использованы на таком уроке.

Вставь пропущенные буквы…

Удали слова, написанные неправильно (сколькими способами это возможно сделать?)…

Попробуй сочинить стихотворение, используя предложенные пары слов, копируя их…

Восстановите пословицы и поговорки, перемещая фрагменты текста… Подчеркни главные члены предложения. Вставь пропущенные знаки препинания…

Удалите в каждой последовательности лишнее число… Вставьте пропущенное число в последовательность…

 

 

 

 

При объяснении устройства ПК основой являются сведения из курса физики, которые пока весьма расплывчаты в силу опережающего изучения данного материала в рамках курса информатики.

Понятие величины вводится на основе и в сравнении с величинами в курсах физики и математики.

Знания о системах счисления представляется целесообразным формировать в рамках курса математики.

Основу межпредметных связей по темам «алгоритмы» и «программирование» составляют типы задач, для которых строится алгоритм или создается программа. Алгоритмы вычисления функций позволяют расширить представление о понятии математической функции. В теме «программирование» могут развиваться некоторые представления о численных методах, формируемых в курсе математики. Содержание раздела «Моделирование» вполне реально востребовать на уроках физики, химии, биологии. Разделы, посвященные роли ЭВМ в современном обществе, смыкаются с вопросами, изучаемыми в курсах истории, обществоведения. Связи можно реализовать и с такими предметами как русский язык, белорусский язык, география и др.

Многообразие межпредметных связей курса информатики подчеркивает его значение в формировании у школьников современной картины мира. Одной из главных функций предмета «Информатика» является мировоззренческая функция. Отсюда следует и важность реализации межпредметных связей при формировании содержания курса.

Принцип единства учения и воспитания предполагает целенаправленную реализацию во взаимосвязи образовательных, воспитательных и развивающих функций обучения. Развитие умственных способностей, мыслительной активности, познавательных интересов учащихся создает субъективные предпосылки для выработки у них самостоятельных суждений, убеждений и мировоззренческих взглядов. Систематическая реализация межпредметных связей в учебно-воспитательном процессе способствует комплексному решению задач по воспитанию и формированию личности.

Необходимо учить анализировать изучаемые проблемы, понятия, явления, а также делать определенные обобщающие выводы синтезирующего характера, опираясь на конкретные факты, наблюдения, сопоставления. Наряду с образовательной и воспитательной функцией межпредметные связи выполняют еще одну важную функцию — развивающую. Они выступают средством формирования не только гибкой и продуктивной системы знаний, но и обобщенных способов действий. Специальные исследования показали, что активизация учебной познавательной деятельности школьников становится более эффективной, если наряду с другими педагогическими факторами будут использоваться межпредметные связи. Именно межпредметные связи способствуют более продуктивному формированию у школьников познавательной активности, самостоятельности в выработке познавательных интересов и положительной мотивации учения.

В ходе учебного процесса, основанного на межпредметных связях, развиваются обобщенные интеллектуальные умения, характеризующие определенные виды деятельности, общие для ряда предметов.

 

 

 

Межпредметные связи стимулируют развитие и умение творческой деятельности (умение самостоятельно переносить знания и умения в новую ситуацию, умение видеть новую проблему в знакомой ситуации, умение устанавливать новые свойства объекта изучения и др.).

Все функции межпредметных связей (образовательная, воспитательная, развивающая) тесно взаимосвязаны между собой, а единство реализации оказывает эффектное влияние на образование, воспитание и всестороннее развитие личности учащегося в процессе обучения. Немаловажное значение имеет при этом существенная перестройка и совершенствование методов и форм организации учебного процесса (комплексные уроки, межпредметные экскурсии, конференции, конкурсы, подготовка учащимися докладов межпредметного характера, использование в учеб-ном процессе поисковых методов обучения, проблемно-познавательных задач, эле-ментов исследования). По мнению исследователей, именно эти формы и методы организации учебно-познавательной деятельности школьников способствуют более продуктивной реализации принципа единства обучения, воспитания и развития школьников в учебном процессе, стимулируют развитие их творческой познавательной активности, познавательных интересов и способностей.

В курсе информатики расширяются и закрепляются следующие основные понятия, введенные в курсе математики: понятие величины, алгоритма, математической функции, числа, развитие представления о численных методах, формируемых в курсе математики. Успешное освоение учебного материала в курсе подготавливается и обеспечивается изучением предыдущих тем арифметики, алгебры, геометрии.

Что дает информатика другим дисциплинам, в частности, математике? Прежде всего, мощный вычислительный инструмент, позволяющий ускорить процесс вычислений, а значит, оптимизировать учебный процесс.

Использование средств ВТ позволяет решать многие математические задачи совершенно новыми методами, заменяющими сложные логические рассуждения не-сложными выкладками и делающими творческую задачу обычной. Можно перечислить некоторые такие задачи:

1) задачи из области школьной теории чисел. Сюда можно отнести задачи, в которых требуется найти некоторое число, обладающее требуемым свойством.

Например, какими могут быть последние цифры пятизначного числа 233**, делящегося на 7 и на 5? (Метод решения – перебор с учетом определенных логических рассуждений). Перебирать вручную все трехзначные числа трудоемко. Поиск же логических соображений, позволяющих отсеять всевозможные лишние варианты, непрост, что делает задачи перебора сложными и приближает их к задачам олимпиадного типа.

2) приближенное решение уравнений. Например, решая уравнение х3 – cos x = 0 с точностью до 0,0001 (используются электронные таблицы) при изменении данных в таблице значений график функции автоматически перестраивается.

Из приведенной таблицы тем курса информатики видно, что содержание этой школьной дисциплины имеет межпредметные связи со многими школьными дисциплинами.

 

 

 

 

Темы курса информатики	Другие школьные дисциплины
Текстовой редактор. Набор, редактирование и форматирование текста	Русский язык, белорусский язык, английский язык
Решение математических и физических задач на компьютере	Физика, алгебра, геометрия
Базы данных. Назначение и основные возможности	Химия, биология, физика, обществознание
Позиционные системы счисления	История, алгебра
Исследование информационных моделей	Физика, алгебра, геометрия, биология, география
Мультимедийные технологии	География, биология, физика, музыка, ИЗО
Создание Web-страниц	Русский язык, английский язык, музыка, ИЗО
Web-дизайн	ИЗО, музыка
Поиск информации	Литература, биология
Графики. Линейные алгоритмы	Алгебра, физика, биология
Рисунки, таблицы и диаграммы	История, география, физика, алгебра, геометрия
Нахождение максимальных и минимальных элементов в массивах	География, физика, алгебра, геометрия

 

Решить задачу наиболее полного общего развития учащихся силами, каких-либо отдельных дисциплин очень трудно. Необходима интеграция учебных предметов, преподающихся сейчас отдельно и независимо друг от друга. Психологи, изучающие процесс обучения, полагают, что при интегрированном обучении сходство идей и принципов прослеживается лучше, чем при обучении различным дисциплинам в отдельности, так как при этом появляется возможность применения получаемых сведений одновременно в различных областях – теоретической, практической и прикладной. Интегративная система предполагает равномерное, равноправное соединение родственных тем всех школьных предметов, изучение которых взаимно переплетается на каждом этапе урока.

Главная цель интеграции – создание у школьника целостного представления об окружающем мире, т.е. формирование мировоззрения. Рассмотрим некоторые возможности при интегрированном построении учебного процесса, позволяющих качественно решать задачи обучения и воспитания учащихся:

3. Переход от внутрипредметных связей к межпредметным позволяет ученику переносить способы действий с одних объектов на другие, что облегчает учение и формирует представление о целостности мира. При этом следует помнить, что такой переход возможен только при наличии определенной базы знания внутрипредметных связей, иначе перенос может быть поверхностным и механическим.
4. Увеличение доли проблемных ситуаций в структуре интеграции предметов активизирует мыслительную деятельность школьника, заставляет искать новые способы познания учебного материала, формирует исследовательский тип личности.
5. Интеграция ведет к увеличению доли обобщающих знаний, позволяющих школьнику одновременно проследить весь процесс выполнения действий от цели до результата, осмысленно воспринимать каждый этап работы.
6. Интеграция увеличивает информативную емкость урока.
7. Интеграция позволяет находить новые факторы, которые подтверждают или углубляют определенные наблюдения, выводы учащихся при изучении различных предметов.
8. Интеграция является средством мотивации учения школьников, помогает активизировать учебно-познавательную деятельность учащихся, способствует снятию перенапряжения и утомляемости.
9. Интеграция учебного материала способствует развитию творческого мышления учащихся, позволяет им применять полученные знания в реальных условиях, является одним из существенных факторов воспитания культуры, важным средством формирования личностных качеств, направленных на доброе отношение к природе, к людям, к жизни.
10. В полной мере реализовать все вышеназванное помогают интегрированные уроки информатики с другими учебными предметами, которые отличаются от обычных уроков большой информативностью и поэтому требуют четкой организации познавательной деятельности. Такие уроки должны быть предельно четкими, компактными, продуманными на всех этапах. Такие уроки снижают утомляемость головного мозга, создают комфортные условия для ребенка как личности, повышают успешность обучения, позволяют избежать ситуации, когда тот или иной предмет попадает в разряд нелюбимых.

Так как интеграция может осуществляться в разных формах и на разных уровнях, не надо думать, что для оценки урока как интегрированного необходимо участие обоих (нескольких) учителей или обязательное использование на одном уроке материала по всем интегрируемым предметам.

В современных условиях образование не может оставаться в стороне от стремительных процессов научно-технического прогресса, усиления интегративных функций в развитии науки, техники, производства, политики. Наше общество находится в постоянном развитии и через систему образований выдвигает и реализует все новые требования к человеку, а, следовательно, и к качеству образования:

— к обучаемости, т.е. к постоянному самообразованию, освоению новых видов деятельности,

— к интеллектуально-физическому развитию т.к. доступ к технологиям возможен только интеллектуально развитым людям,

— к способности мыслить и действовать творчески.

В условиях тотальной информатизации образования, когда информационные и коммуникационные технологии все шире начинают применяться в обучении практически всем школьным дисциплинам, меры здоровьесбережения, вырабатываемые и применяемые при использовании компьютерной техники на уроках информатики, могут быть с успехом распространены и на другие дисциплины, преподаваемые с использованием новейших информационных технологий и средств информатизации.