Рубрика: Адам және қоғам

Қазақ сөз өнерінің наркескені Шер-аға

Әрбір ел өзінің байлығымен ерекшеленіп мақтан тұтса, біз қазақ елі өзіміздің нар тұлғалы жазушы, ақын, суретші аталарымызды айтып ауыз толтырып мақтан тұта аламыз. Сондай атамыздың бірі қазақ әдебиетінің көрнекті өкілі,  кесек тұлғалы, қайсар мінезді  наркескені, шындықтың шырақшысы атанған, халқы Шер-аға деп сүйіспеншілікпен әспеттеген абыз Шерхан Мұртаза.

ШЕРХАН МҰРТАЗА 1932 жылы 28 қыркүйекте Жамбыл облысы, Жуалы ауданы, Мыңбұлақ мекенінде туған.2018 жылы 9 қазан күні Алматы қаласында өмірден озған. ҚР-ның еңбек сіңірген мәдениет қызметкері , Қазақстанның халық жазушысы Дулат руының Шымыр тармағынан. Шерхан атамыз 1955 жылы  Мәскеудегі М.В. Ломоносов атындағы мемлекеттіе университетін бітірген. Жастайынан оқуды ұнатқан атамыз әдебиетке,шығармашылыққа жақын болып өсті. Қазақ әдебиетінде, қазақ журналистикасында артынан қайталанбас мұра қалдырып, қазақ жастарының талайының бағын ашқан. Көзі тірісі кезінде «Лениншіл жас» (қазіргі «Жас Алаш») газетінің, «Социалистік Қазақстан» (қазіргі «Егемен Қазақстан») газетінің тілшісі, әдеби қызметкері болды. 1963-1970 жж. «Лениншіл жас» газетінің редакторы. Содан кейінгі уақытта «Жазушы» баспасының, «Жалын» альманахының, «Жұлдыз» журналының бас редакторы, Қазақстан Жазушылар одағы басқармасының екінші хатшысы, «Қазақ әдебиеті» газетінің бас редакторы әрі Қазақстан Жазушылар одағы басқармасының хатшысы. 1989-1992 жж. «Егемен Қазақстан» газетінің бас редакторы, 1992-1994 жж. Қазақстан Республикасы мемлекеттік телерадио компаниясының төрағасы болып істеді. ҚР Парламентінің Мәжіліс депутаты болып көп еңбек төккен  атамыз 9 қазан күні дүниеден озып қазақ елінің қабырғасы қайыстырды. Осындай асыл қазынамыздан айырылып қалган біз қазақ елі болып отбасының қайғыларына ортақтасамыз.  Артынан бізге қалған мұралары, қазақ еліне жасаған жақсылықтары мәнгі ел есінде қалмақ. Оны асыл көзіміздей сақтап, келесі ұрпаққа қалдыру біздің ең басты міндетіміз болмақ.

Тірлікті жатқан қоздатып

Мен мынау Ата-жердеймін.

Жанымның отын маздатып,

Түнде де дамыл көрмеймін.

Қалғыма, әлем, мен саған

Бәрібір тыным бермеймін.

Т.Айбергенов

         Заман өзгерісі әрқашан да жаңа ұрпақтан танылатыны бұрыннан белгілі. Бірақ сол ұрпақ өз көзқарасын қалай өзгертетіні – ауқымды мәселе. Оны шешу үшін осы күнгі жастардың өмір салтына, өзіндік құндылықтарына үңілейік. Олар өткен заман құндылығынан өзгеше ме? Әрине, иә! Өзгермек түгіл тіпті басқаша болып кеткен.

Бұрынғы кезде, ата-анамның, жалпы ересек адамдардың айтуынша, адамдар достық, махаббат сынды сезімдерді жоғары бағалаушы еді. Әрине, қазіргі жастар да осы құндылықтарды құрметтегенімен, онысы өмірде айқын білінбейді десек, артық айтқандық емес. Себебі қазіргі жастардың көпшілігі рухани байлықтан гөрі өмірдің материалдық жағын маңыздырақ бағалайды. Екі ұрпақтың ең басты айырмашылығы осында шығар. Бүгінгі біздің нарық заманында адам баласының талаптары сол нарыққа байланысты. Қазіргі күннің жастары таң сәріден кешке дейін, кейде тіпті күн батқанға шейін еңбек етіп, қыруар ақша табуды өмірдің мәні деп біледі. Алайда ешбіреуі қарапайым жұмысшы болғысы келмейді. Олардың алдарына қойған мақсаттарын мұзарт шыңға теңеуге болады. Мақсатына жету үшін қолынан келгеннің де, келмегеннің де бәрін жасауға дайын. Құйрықты жұлдыздай ғарышта зымырап, бүкіл жерді айналып өту – ХХІ ғасыр жастарының арманы. Осыған көзіміз жетіп жатқаны да рас. Алайда аға буынның жастарға көңілі толмайтын кездері де аз емес. Неліктен?

Ең алдымен, жасөспірімдер ата-бабаларымыз қалдырған ақылға толы нақылға көп құлақ аспайды. Кейде байлық – өмірдің мұраты емес екендігін ұмытып та кетеді. «Қорада малың болғанша, далада талың болсын» деген нақыл атам қазақтың табиғаттағы тепе-теңдікке баса көңіл аударғанын көрсетеді. Ендеше, бұдан неге сабақ алмасқа?!

Бабаларымыздың бізге қалдырған баға жетпес асыл мұрасы – тіліміз бен діліміз, әдетіміз мен салтымыз, тағылымымыз бен тәліміміз. Бұл құндылықтардың жастар бойынан табыла бермейтіні де анық, сондықтан «Ана көрген тон пішер, әке көрген оқ жонар» дегенді де назарға  алмаса болмас.

Әрине, қазіргі жастар, еліміздің нұрлы келешегіне баланғандар, ХХІ ғасырдың ұрпағы болғанын асқан мақтанышпен айтады. Жаңа заманға лайық жаңа дәстүрмен өмір сүреді. Бірақ жаңаның бәрі ескінің сынығы ғой! Сондықтан құндылықтарды жаңғыртып, өзара сыйластық пен жарасымдылықты өмірдің басты мәні етелік! Өйткені, менің ойымша, өмірдің шынайы мәні – бұрынғыны қастерлеу, қазіргіні бағалау, болашақты ажарлау.

Аулада футбол ойнап жүрген балалардың ойнына жанкүйерлер болып жүргенде, балалар қорғанысты ұмытып, қақпашыны жалғыз қалдырып шабуылда жүргенін талай көресін. Ал допты жоғалтып алғанда бәрі жапа-тармағай, ағысып,  бір-біріне соқтығысып кейін қайтады. Әрине, доппен бұлай ойнау қате және де ойыншылар бұдан қанағат алады деп айту қателік. Жарыстарда және басқа да футболдық шараларда жақсы ойнау команда ішіндегі міндеттерді бөлу керек: біреулерді шабуылда болып анықталған жүйеде ойнау керек.

«» ұғымы әр футболшының қ қабілетіне байланысты орналасуы. Бұл командаға қ және нәтижелі ойлауға .

Ойын жүйесі бұл ң тактикалық өнерінің көріну і, ол анықталған тәсілде құ. Яғни басқа да қайталанып тұратын әің қолданысы.

жүйесі – ойыншы мен ң коллективті творчествасының қ. Әдетте бұл үрдісті бастап, аяқтайды.

Жүйе болған сайын, ң қолданысы нәтижелі . Жаңа ойын жүйесін тапқан команда қарсыласы түсінгенше , қолданады. і түсінгенсін, бұл жүйе де қолданылады.

Бірақ тұрақты қолданылатын бір бар. Ол бірін-бірі тактикасы бар командалардың шеше алады, ә команданың күштісін ұ да әкеледі.

Бұл сансыз ойыншылар і, ойын осыдан құ, ойын негізінен 2-і, 3-ші бұзылады.

Бұл қарсыластар бойынша әр түрлі, бір ойыншының қорғаушыдан ұ кетуде, допқа таласуында.

Бұл қң бір ойыншының пайдасына , оның командасына і ойнауына жол .

Негіщінен қарсыластың әр ң индивидуалды сапасы дарынын анықтайды.

ң қабілеті әр і және бір-біріне қ қолданылғандықтан болжамаға өзгеретін нәтиже і. Анықталған «» бойынша ойын тек түрде ғана .

Ойыншының индивидуалдық қі ойынды алмайды, математикалық жатқызбайды, ойын қызықты. Ол адамныңтворчествалық ә байланысты.

жүйесі – ойын ң жалпы түрі, әр моменттен және көп қ творчестволық табу кеңістігі.

бұл анықталмаған, жақсы жүйемен ойнауды шығармайды, өі мұндай жүйелер қң әрекетіне байланысты сәл ө, іске асады.

өте жақсы деп әр ойында жаңа күтпеген тактикалық ойын жүйесінде тактиканы .

Мысалы, қарсыласқа өз жүйесімен ойнату, ол команданы өз ыңғайына , бұл ол команданың силаспай емес, санаса өз ойыныңды ұ.

Санаспай ойнауға тек командалар күші өте әр түрлі болғанда ғана болады. Қарсыласты жаман ойлауға итеру, яғни оның әлсіз жерлерін және қателерін пайдалану. Бұл өз ойыныңды қарсыластың ерекшеліктерін есептей отырып әр ойында жаңаша ойнау.

Вольная борьба — это единоборство двух спортсменов. Каждый из борцов стремится победить, положив  _трех соперника на лопатки  _{американцы} с помощью разных  _{большей} приёмов (бросков,  _{поединок} подножек, подсечек,  _{родиной} переворотов…).

Поединок длится 5 минут. Если в течение этого времени никто из соперников не победил, а для этого необходимо одержать чистую победу или набрать не менее трех баллов, она продлевается еще на 3 минуты, так продолжается до тех пор, пока один из атлетов не наберет трех баллов или не одержит чистую победу (туше).

История вольной  _{вольной} борьбы меряется  _была десятилетиями. Название  _{народный} выбрано не случайно,  _{нехарактерные} ведь в этой  _{родиной} борьбе в отличие  _{нехарактерные} от борьбы классической,  _трех правилами установлено  _{соединенные} меньше ограничений,  _{нехарактерные} то есть борец  _{американцы} имеет больший  _{набрать} ассортимент приёмов  _ковре для достижения  _играх победы.

Вольная борьба  _{вольной} появилась на международной  _трех арене много  _трех позже греко-римской (классической) борьбы. Родиной  _{нехарактерные} этого вида  _была борьбы является  _{поединок} Англия. Позже  _{родиной} она попала  _{нехарактерные} в Америку. На профессиональном  _{набрать} ковре эта  _{вольная} борьба приняла  _{вольная} крайне «дикие  _этой формы». Были  _{большей} разрешены самые  _борцов нехарактерные для  _{родиной} борьбы приемы:  _{соединенные} вывертывания суставов,  _стала болевые приемы  _{поединок} и так далее. Борцы-профессионалы,  _играх по большей части,  _{вольная} симулировали зверства  _трех друг над  _{соперников} другом, чтобы  _{народный} вызвать постоянный  _{популярности} народный интерес  _{поединок} к поединкам. Страдания  _{программы} спортсменов увенчались  _есть успехом: вольная  _{американцы} борьба стала  _{популярности} очень популярна  _ковре в Америке.

Вольная борьба. Бросок.Вольная  _была борьба была  _{большей} включена в программу  _{продолжается} современных олимпийских  _{соперников} игр в 1904 году  _борцов в США. В тех  _этой играх участвовали  _играх лишь американские  _играх борцы — 38 человек. С  _{соперников} тех пор  _ковре Соединенные Штаты  _была Америки традиционно  _{популярности} хорошо выступают  _{соперников} в борьбе вольного  _{вольной} стиля. Американцы  _{продолжается} выиграли с 1904 по 1996 год  _{продолжается} на Олимпийских Играх 99 олимпийских  _борцов медалей — больше,  _{народный} чем другие  _{американцы} страны. Другими  _{программы} ведущими странами  _{является} является Иран  _{соединенные} и Турция, где  _{родиной} эта борьба — национальный  _{поединок} спорт и где  _{нехарактерные} борцов почти  _{продолжается} обожествляют. Некоторые  _стала спортивные журналисты  _этой одно время  _{родиной} из-за такой  _играх популярности вольной  _{соединенные} борьбы в мире  _была даже предсказывали  _{большей} исключение греко-римской  _играх борьбы из программы  _{соединенные} олимпийских игр.

Но  _{является} этого не произошло.

В 1912 была  _{набрать} основана международная  _{родиной} любительская федерация  _борцов борьбы (ФИЛА),  _{набрать} она объединяет  _{поединок} сегодня более 130 национальных  _{популярности} федераций.

Сегодня этот  _{программы} вид спорта  _трех также имеет  _{соединенные} к себе неподдельный  _{вольной} интерес народа

Қазақ отбасындағы әже орны ерекше әрі қадірлі. Әже — отбасының ғана емес, әулеттің де ұйытқысы, ағайын- абысындардың бірлігін, татулығын сақтайтын сыйлы анасы, кейінгі жастардың, келіндердің тәрбиешісі әрі ақылгөйі  Қазақ қоғамында әдетте жас отау иелерінің тұңғыш баласын әжесі бауырына салады. Бала ата-әженің кенжесі саналып, немерені әжесі тәрбиелеп, бағып-қағады. Әже мен немере арасындағы туыстық байланыс өте нәзік әрі берік. Балажан қазақ үшін ата мен әжеге жас сәби жай ғана ермек емес, тәрбиеленуші ерекше субъект. Тарихта күллі рулы елге ана болып саналған Айпара әже, Домалақ ене, Зере, Айғаным секілді әжелердің бейнесі аңыз-әңгімелерде, әдеби шығармаларда сомдалған.

Алдымен әже тәрбиесі арқылы бала жақсы-жаманды ажыратып, үлкен-кішіні тани бастайды. Мінез-құлық, тіл тәрбиесі қалыптасып, бала үй шаруасына бейім, елгезек тілалғыш, мейірімді болып өседі. Әженің алдын көрген балаға кейінгі  жұрт тәрбиелі бала деп баға береді. Әже тәрбиесі көбіне «олай істеме, былай істе», «бүйтсең жаман, өйтсең жақсы»деген  сипатта, ақылгөйлік мазмұнда болып, әженің мейірімі мен жүрек жылуына бөленіп өседі. Осылайша жас бала қазақы ортадағы моральдық-этикалық нормалармен таныса отырып, адами тұлғаның қалыптасуына ғана емес, дәстүрлі ырым-тыйымдар жүйесінің қағидаттарын біртіндеп бойына сіңіре бастайды.

Менің әжем ең тамаша адам. Оның жасы қазір 76-да. Ол  Затобол селосында тұрады.  Қазір зейнеткер. Көп балалы, ардақты ана, немерелерінің асыл әжесі. Әжем — әкемнің анасы, менің ақылшым.

Менің әжемнің қолынан көп нәрсе келеді.  Әжемнің шашы ұзын, бұрымын өзі жақсы қылып өріп алады. Әжемнің сүйікті тамағы — қазақша ет. Оның иісін бұрқыратып өзі асқанды жақсы көреді. Сүйікті сусыны — қымыз, шұбат, шай.

Менің әжем қазақ ауыз әдебиетінін көптеген ертегілер, аңыздар біледі. Кішкентай кезімде өзге әжелер сияқты маған да ертегі айтып ұйықтататын. Бізге әрдайым ақыл-кеңесін айтып отырады. Мен әжемді өте жақсы көремін. Асыл әжеме ұзық ғұмыр тілеймін, деп хатымды сізге арнаймын.

Жан- Ана. Бар болғаны 3 әріптен құралған. Бірақ мағынасы – теңіздің терең тұңғиығындай, қол жетпес көк аспандай, қажеттілігі адамға ауаның қажеттілігіндей маңызды, дүниедегі ең, ең ,ең қымбат сөз. Бұл сөз иесі бар әлемдегі ең ардақты, ең аяулы, ең сүйкімді, ең сүйікті ЖАН. «Анасы бар адамдар, ешқашан қартаймайды». Расында да, анамыз бар кезде біз өзімізді әлі де сәбидей, сәби болмаса да, қорғаны бар, ұясы бар балапандай, шатыры бар керегедей, аспаны бар жұлдыздай, құнары бар топырақтай, ағашы бар жапырақтай, көктемі бар самал желдей, жазы бар жайнаған гүлдей, күзі бар жаңбырдай, қысы бар қардай, қысқасы, жаны бар адамдай сезінеміз. Сыйлаймыз, құрметтейміз, еркелейміз. Біздің еркелігімізді көтеретін бұл жалғанда «Жан Анадан» басқа жан бар ма? Жоқ!!! Сәби кезден осы кезге дейін, тіптен 40-50 жасқа келгендерінше еркелеп жүргендер де бар емес пе?…  Бес саусақ бірдей емес. «Анаңды Меккеге үш арқалап апарсаң да, қарызын өтей алмайсың», деген сөз бар емес пе? Шынында да, қанша талпынсақ та, күнде қарызын өтеуге ниет қылып, жақсы істер істесек те, ананың біз үшін істеген жақсылығын, қарызын өтей алмаймыз. Анам- аты Мәриям Әбдіғалиқызы. Анамыз зейнеткерлікке шыққанша, акушер-гинеколог болып жұмыс істеген. Қаншама өмірге кішкентай бөбектерді дүниеге әкелді, бәрінің кіндік шешесі атанған. Өзі болса, көп балалы алтын алқа иегері.9 ай, 9 күн еш жерге тастамай, отырса да, тұрса да көтеріп жүріп, сүліктей жабысқан шарананы дүниеге алып келудің өзі неге тұрады?  «Қолда барда алтынның қадірі жоқ» демекші, анасы бар жандар бар алтынды, байлықты қадірлемей, айрылып қалғанда ғана қадірін біледі. Өмірімізде өрт шыққанда, су болатын — АНА, басымыздан күн өткенде, көлеңке болатын — АНА, қараңғы түнде жарық беріп, ай болатын — АНА, ашу атты асау тайға мінгенде, сабыр болатын — АНА. Біздегі бар байлық, бар асылымыз, бар сәніміз, мәніміз аяулы да ардақты «ЖАН АНА». Ананың жанында өткізген әрбір секундты күндей, минуттарды айдай, сағаттарды жылдай көріп, анамыз бар болғанына Аллаһқа шүкіршілік айтып, Ана атты Адам баласын құрметтеп өтейік. Бұл біздің парызымыз деп білейік! «Мама, сізге мың да бір рахмет! Мен сізді сондай жақсы көремін!»,- деп, хатымды аяқтағым келеді.

Мичурин орта мектебінің мұғалімі: Алимова А.Е.

Адам. Қоғам. Құқық 10 класс

Сабақтың тақырыбы: Жеке тұлға және саясат. Қазақстан Республикасының Тұңғыш президенті Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаевтың ерекше тұлғалық болмысы
Мақсаты: 1. Елбасының өмір жолы, ерекше қадір-қасиеті, ерекше тұлғалық тұғыры, ерен
еңбегі туралы білімдерін тереңдету
2. Елбасының өмірі мен еңбегін үлгі тұту, елжандылыққа, отансүйгіштікке,
азаматтыққа баулу; ел болашағын ойлайтын, халқы үшін қызмет ететін, ұлттық
сана-сезімі жоғары, саяси-құқықтық мәдениеті қалыптасқан тұлға тәрбиелеу;
3.Көпшілік ортада еркін сөйлеу, өз ойларын ашық айта алу дағдысын,
болашаққа деген оң көзқарасын қалыптастыру.
Көрнекілігі: интерактивті тақта, слайдтар, Елбасы кітаптары, Елбасы туралы жазылған кітаптар, бейнероликтер, бейнебаян.
Сабақтың түрі. Аралас сабақ
Сабақтың әдісі: интерактивті
Сабақтың барысы:
І. Ұйымдастыру кезеңі:
1)Амандасу;
2)Оқушылардың сабаққа қатысу деңгейін анықтау;
3)Ынта-зейіндерін сабаққа аудару;
ІІ. Үй тапсырмасын сұрау: өткен тақырып бойынша үй тапсырмасын тексеру
ІІІ. Жаңа сабақ: Қазақстан Республикасының президенті Нұрсұлтан Әбішұлы
Назарбаевтың ерекше тұлғалық болмысы
 Сабағымызды бастамас бұрын тренинг өткізейік:
— Егер сендер бүгін мектепке жақсы көңіл күймен келген болсаңдар , оң қолдарыңды көтеріңдер;
-Егер сендерге мемлекеттің тағдыры маңызды болса, сол қолдарыңды көтеріңдер;
-Егер өздеріңді Отанымыздың патриотымыз деп есептесеңдер, екі қолдарыңды көтеріңдер;
-Ендеше әрқайсымыз бір-бірімізге құрмет көрсетіп, үш рет қол соғайық;
-Осы жақсы көңіл-күймен сабағымызды бастайық;
1.Кіріспе. Бүгінгі сабағымыз елдің елдігін, халқының қамын ойлаған еліміздің тұңғыш президенті, елбасымыз Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаевқа арналады. Қазақстан атты елді дүниежүзілік аренаға танытқан Елбасымызды ұлы тұлғаның бірі ретінде халқымыз мойындаған. Халқына деген шексіз сүйіспеншілігін, сенімін, өрлігі, білімі мен саяси көрегенділігін, бар қажыр-қайраты мен арманын ісімен дәлелдеген Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаевтың өмірі ұрпағына өнеге боларлықтай екені даусыз.
Сабағымызды 2006 жылы 6-қаңтарда қабылданған жаңа Әнұранмен бастайық.
Егемен ел әнұраны жаңарды,
«Менің Қазақстаным» жер жүзіне таралды.
2. Жаңа сабаққа кіріспес бұрын тәуелсіз еліміздің 23 жыл ішінде жүріп өткен шежірелі жылдарына тоқталып өтеміз. Ол үшін «Сандар шеруі» ойынын ойнаймыз.Слайд № 4

..

1991 жыл 1-желтоқсан. Тұңғыш Республика президентіне жалпыхалықтық сайлау болды. Қазақ КСР-інің Президенті болып Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаев сайланды.
1992 жыл 4-маусым. Мемлекеттік рәміздер туралы заң қабылданды.
1993 жыл 15-қараша. Қазақстан Республикасының валютасы теңге айналымға енді.
1998 жыл. 6-мамыр. Ақмола қаласының атауы Астана болып жарияланды.
1995 жыл 30 тамыз. Қазақстан Республикасының Ата заңы қабылданды.
1998 жыл. 10-маусым. Астананың тұсаукесері болды.
1992 жыл. 2 -наурыз. Қазақстан Біріккен Ұлттар Ұйымына мүше болып қабылданды.
2006 жыл 7-қаңтар. «Менің Қазақстаным» әні мемлекеттік Әнұран ретінде қабылданды.
1986 жылы 16-желтоқсан. Желтоқсан көтерілісі болды.
1991 жылы 16-желтоқсан. «Қазақстан Республикасының мемлекеттік тәуелсіздігі туралы» Конституциялық заң қабылданды. Бұл күн тәуелсіздік күні болып белгіленді.

3. Қазақстан Республикасының президенті «Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаевтың ерекше тұлғалық болмысы» атты сабағымыз журнал түрінде өтеді. (әр бет слайд түрінде көрсетіледі) Кезінде Н. Ә. Назарбаев: «Егер келешекте қолымнан іс келетін азамат бола қалсам, қазақ деген халықты дүниежүзіне танытып, терезесін тең етер едім»,- деп армандаған болатын.
Жасыратыны жоқ, бүгінде асқақ арманын орындалды. Қазақты дүние жүзі таныды. Оның кең байтақ даласын, қазынасы мол жерін, дархан жатқан бейбіт елін дүниенің төрт бұрышы біледі.
Кезінде назардан тыс жатқан, материктің ортасындағы Орталық Азиядағы қазақ елі де сыртқы саясатта өз орнын айқындап, төрткүл дүниемен айналасы аз ғана уақыт ішінде байланыс орнатты. Ал ел өміріндегі осындай маңызды тарихи кезеңдерде мемлекет басшысы Н. Назарбаевтың қосқан үлесінің орасан зор екендігіне ешкімнің күмән келтірмейтіні тарихи шындық,
1-бет: «Ғибратқа толы ғұмыр» айдары
2-бет: «Халқының бағына туған бала» «Қамқор әке, мейірімді ата, сегіз қырлы,
бір сырлы жан.»
3.-бет « Халқының сайлап алған қалаулысы» «Елбасы – жазушы, ақын»,
«Елбасы және білім»
4-бет Елбасының халықаралық аренадағы орны
Оқушылар төрт топқа бөлініп, Өздеріне берілген материалдар бойынша журналдың аталған бетін құрастырады. Әр топ өз жұмысынан постер қорғайды.Оқушыларды топқа бөлу үшін сергіту тапсырмасын орындату.
Сергіту тапсырмасы:
Әр топ өз жұмысынан постер қорғайды.
4. Елбасы туралы видеоролик көрсету
5. «Білгенге маржан» «Елбасының өзекжарды ойлары мен дәйек сөздері» бойынша өз пікірін айту. Слайд №10-16

 Бұл дұниеде біздің бір ғана Отанымыз бар, ол – Тәуелсіз Қазақстан.
 Біз тәуелсіздікке аңсап, зарығып жеттік. Енді сол тәуелсіздіктің қасиетті белгілерін ерекше қастерлеуіміз, қадірлеуіміз керек.
 Дана халқымыз қателіктерді түсінеді, оларды кешіре де біледі. Халық кешірмейтін бір-ақ нәрсе бар: ол елдің қолына зарықтырып барып қонған Бақыт құсынан, Тәуелсіздіктен айырылып қалуды кешірмейді. Егер біз тәуелсіздіктен айырылсақ, бізге кешірім жоқ.
 Өз тарихын сыйламаған халық өзін де сыйламайды
 Бақ берерде елге ырыс қонады, ұстанған бағыты дұрыс болады
 Қазір бой жарыстыратын заман емес, ой жарыстыратын заман
 Менде өз халқымның тағдырынан басқа тағдыр жоқ
 Ел болашағы- білімді жастар
 Өз еліне пайдалы болу, өз отанының тағдырына жауапты болу –бұл әрбір қазақстандықтың борышы және ар-намысы»
ІҮ. Бекіту:
Әріптер сөйлейді. Сендер таблода көрсетілген әріптерден әріп таңдайсыз, қойылатын сұрақтың жауабы сол әріптен басталады. Әр сұраққа бір балл есептелінеді.
.
А Ә Б В Г Ғ Д Е Ж З
И Й К Қ Л М Н Ң О Ө
П Р С Т У Ұ Ү Ф Х Һ
Ц Ч Ш Щ Ы І Э Ю Я

А-Республика президенті қызметі бойынша қандай орден иесі болып табылады?
Ә-Н.Назарбаевтың анасының аты?
Б- Н.Назарбаевтың басшылығымен жүзеге асып жарқан, білімді, талапты жастардың шетелдің ең таңдаулы оқу орындарында тегін оқуын қамтамасыз ететін бағдарлама?
В- Н.Назарбаевтың басшылығымен ҚР-дағы теңгенің халықаралық атауы?
Г- Н. Назарбаев 1962 жылы 27 шілде-5 тамыз аралығында кеңес делегациясымен бірге Хельсинки қаласындағы ҮІІІ дүниежүзілік жастар мен студенттер фестиваліне қатысып, атақты гарышкермен суретке түскен . Ол кім?
Ғ- Н.Назарбаевқа берілген атақ ?
Д- Н.Назарбаевтың бірінші қызының аты?
Е- 2010 жылы Н. Назарбаев төрағалық еткен халықаралық ұйым?
Ж- Н.Назарбаев жылда халыққа не арнайды?
З-1991 жылы 16 желтоқсанда «ҚР Мемлекеттік тәуелсіздігі туралы» ҚР Конституциялық не қабылданды?
И- Н.Назарбаев Халықтың қандай ұлт болғанын қалайды?
К-1993 жылы 28 қаңтарда қандай құжат жарияланды?
Қ-1997 жылы қазан айында Н.Назарбаев Қазақстан Республикасының болашақтағы дамуын белгілейтін қандай бағдарламаға қол қойды?
Л-1993 жылы Н.Назарбаев Қазақстанның ядролық қарусыз ел болуын жүзеге асырған қандай құжатқа қол қойды?
М- Н.Назарбаевтың алғашқы мамандығы?
Н- Шетелге тентіреп кетуге мәжбүр болған отандастарымыздың тарихи Отанына қайта оралу мүмкіндігін жасаған Н.Назарбаевтың басшылығымен жасалған бағдарлама?
О- Мектеп бітіргенде алтын белгі алмай, күміс белгі алуының себебі?
Ө- Н. Назарбаевтың жазған кітаптарының бірі?
П-Президент кімді қызметке тағайындайды?
Р-1995 жылы 20 сәуірде Президенттің өкілеттігін 2000 жылдың 1 желтоқсанына дейін ұзарту жөніндегі бүкілхалықтық не өткізілді?
С- Н. Назарбаев қол қойған алғашқы Жарлықтардың бірі?
Т- Н.Назарбаевтың басшылығымен жүріп жатқан тарихи зерттеулер атауы?
У- 1958 жылы Н.Назарбаев Теміртаудан қай елге оқуға жіберілді?
Ұ-1999 жыл Н.Назарбаевтың жарлығымен қандай жыл деп жарияланды?
Ү- Н.Назарбаев шығарған ән?
Ш- Н.Назарбаев дүниеге келген ауыл?
Ф-Бала Нұрсұлтан кім атындағы мектепте білім алды?
Х- Н.Назарбаевтың идеясымен тұрғызылған Бәйтеректің алтын түстес алып шары қандай шыныдан жасалған?
Э-Астана қаласындағы «Атамекен» Қазақстан картасы бейнеленген орын?
Я- Лиссабон хаттамасына сәйкес Қазақстан Республикасын Н. Назарбаев қандай аймақ деп жариялады

ІҮ.Қорытынды.: Қазір әлем назары –Қазақстанда! Ел беделіне нұқсан келтіретін қандайда бір әрекетке жол бермеу- әрбір азаматтың парызы. Қазақстан өз алдына экономикалық, әлеуметтік дамудыңи жаңа кезеңіне аяқ басу мақсатын қойып отыр. Ел бірлігі мен Елбасының жүргізіп отырған көрегендік саясатының арқасында алдағы кезеңде де үлкен жетістіктерге қол жеткізеріміз анық.
Қазақстан мемлекеті мен халқымыз үшін қажырлы қызмет атқарып жүрген, әлемдік қауіпсіздік үшін ізгі бастамалар көтерген, беделді алпауыт елдердің ұстанымына оң ықпал еткен президентіміздің ерекше тұлғалық болмысы осындай. Бүгінгі сабағымызды Елбасының мынадай сөзімен аяқтағым келіп тұр: «Еліңнің ұлы болсаң, еліңе шын жаның ашыса, азаматтық намысың болса, қазақтың жалғыз ұлттық мемлекетінің көркеюі жолында жан теріңді сығып жүріп еңбек ет, елдің де, жердің де иесі екеніңді ұмытпа».
Рефлексия “ Даналық ағашы» Енді сендер бүгінгі білгеніміздің бәрін өз ойымыздан өткізіп, «Жас ұрпақтың арнауы» арқылы «Даналық ағашын безендіреміз.
Елбасшымызға талай ақындарымыз жырын арнап, өлеңдерін шығарды. Енді сіздер де елбасына туралы өз көзқастарыңды, пікірлеріңді, тілектеріңді жазып “ Даналық ағашына» ілеміз.(Оқушыларға стикерлер таратылады.)
Ән: «Көк тудың желбірегені»
Ү. Бағалау. Сабаққа белсенді қатысқан оқушыларды «Бүгінгі топ көшбасшысы» номинациясымен марапаттау
ҮІ. Үйге тапсырма: «Менің Президентім» эссе жазу