Автор: Arsen

Ахметтей алып, Міржақыптай талантты тұлғалар дүние есігін ашқан киелі Торғай топырағының мақтан тұтар ұлдарының бірі де бірегей қараңғы қазақ даласына рухани сәуле шаша біліп, халықты білім алуға шақырған , жүрегінде жігер оты бар ұрпақты арман еткен ұлы ағартушы Ы.Алтынсарин. Оның қазақ балалар әдебиетінің атасы, ақын, этнограф, қазақ алфавитін жасаушы жаңашыл педагог ,қазақ тіліндегі алғашқы оқулықтың негізін қалаушы екендігін , мектеп табалдырығын алғаш аттаған оқушыдан бастап , есейіп , егде тартқан қарттарымыздың да білетіні айдан анық. Алтынсаринның өз халқын оқуға, өнерге үндеуі, надандыққа, зұлымдыққа қарсы шығуы, сол кездегі әлеумет өміріндегі теңсіздіктің бетін ашып, өмір шындығын көрсетуі, жастарды жақсылыққа, адамгершілікке тәрбиелеуі оның шығармашылығының негізгі арқауы десек, сонымен қатар қазақтың қазіргі ержеткен проза жанрының және балалар әдебиетінің де ең алғашқы негізін салушысы болды. Ыбырай Алтынсарин – жазба әдебиетіміздің төрінен берік орын алатын педагог-жазушы. Ұлтының ұлы ұстазы –бар саналы ғұмырын туған халқын өнер-білімді, жаңа заманның өркениетті,мәдениетті елдердің қатарына қосу жолына арнаған көрнекті тұлға. Ол өзінің педагогтік, ағартушылық, ақын-жазушылық тарихи қызметі мен талантын , үміт күттірер жас ұрпақты оқытып , сол заманның озық ғылымымен қаруландыруға белсене ат салысқан. Ұлы ағартушының өмір жолы мен халқына сіңірген адал қызметі мен рухани шығармашылығы жайлы қаламы жүйрік ,озық ойлы ғалымдар жете танысып ,зердеге түйіп зерттеп жүрген жайы бар. Мысалы, Кеңес дәуірінде де Ы.Алтынсаринның өмірбаяны, оның ағартушылық жолындағы жұмыстары, жазушылығы, педагогтік еңбектері, әр мәселеге көзқарастары жайлы жазылған мақала, таныстыру, зерттеулер көп: М.Әуезов, С.Мұқанов, М.Жолдыбаев, Ғ.Тоғжанов, Ә.Қоңыратбаев, Т.Тәжібаев, Б.Сүлейменов, Қ.Жармағамбетов, тағы басқалардың еңбектері бар. Алтынсаринға әр жағынан келіп, көптеген бағалы пікірлер айтқан — профессор А.Ф.Эфиров («Ыбырай Алтынсаринның педагогикалық қызметі», 1945 жыл)болса , ал Алтынсаринның өмірбаянын, ағартушылық, педагогтік ой-пікір, көзқарастарын молырақ қамтып, тереңірек зерттеген — педагогикалық ғылымдардың кандидаты Ә.Сыдықов болды Оның «Педагогическая идея и просветительство Ибрая Алтынсарина» (1949ж.) атты еңбегі ұлы ағартушының ұлылығын асқақтатып , тәрбиелік мәні зор шығармаларын тануда құнды еңбектердің бірі болып табылады. Бұл авторлардың екеуі де педагогика ғылымдарының маманы. Шындығында да аталмыш ғалымдардың зерттеулері оқырмандардың көңілін аударарлық жақсы еңбектер болып шықты. Жалпы, ғылымда ұлы ағартушының педагогикалық көзқарастары толығымен ашылды деуге негіз бар. Бірақ әлі күнге дейін аз зерттеліп келе жатқан –оның психологиялық көзқарастары жайлы мәселе.Бар өмірін ағарту тәлім тәрбие саласына арнаған осы қызметті өз өмірінің негізгі арқауы деп ойлаған үлкен жүректі ұстаздың адам жанын нәзік сезетін аса сезімтал психолог болғандығы айдан анық. Әйтсе де Ы.Алтынсаринның психологиялық көзқарастары жайлы зерттеу жүргізген ғалымдар қатары сирек. Солардың қатарынан оқ бойы озық тұратын көрнекті ғалым, педагогика ғылымдарының докторы, профессор, Қазақстанның еңбек сіңірген ғылым және техника қайраткері Жарықбаев Құбығұл Бозайұлы болды. Ол Алаш қайраткерлерінің психологиялық және педагогикалық мұралары жөнінде бірқатар ғылыми еңбектер жазған.Оның ғылыми-зерттеу жұмыстарының негізгі бағыты:Қазақстандагы психологиялық және педагогикалық ой-пікірлердің даму тарихы,этнопсихология мәселелері. Ол өзінің С.Қалиевпен бірге құрастырып жазған «Қазақ тәлім-тәрбиесі» атты кітабында Ы. Алтынсаринның психологиялық көзқарастарына кеңінен тоқталған болатын. Бірақ Ы.Алтынсарин псхологиядан арнайы тақырып зерттемеген, керісінше оның тәрбиелік мәні зор шығармаларының астарында психологиялық ойдың тамыры тереңге тартқан. Әсіресе, бала және оны тәрбиелеу жолдары, оқыту процесінің психологиялық педагогикалық негіздері, ұстаз мәселесі, қоғамдық психология мәселелері сияқты т.б жатқызуға болады.Алтынсаринның айтуынша, адамның сана сезімін негізінде тәрбие билейді де,оның жан-жақты тұлға болып қалыптасуына материалдық өмір жағдайлары емес,ағартушылық әрекетпен тығыз байланысты екенін аңғартады. Оның бір ғана «Бір уыс мақта» деген әңгімесінің көздеген мақсаты жастарды еңбексүйгіштікке, ұқыптылыққа тәрбиелеу болса, ал, «Асыл шөп» деген әңгімесінің мазмұны психологиялық түйінге негізделген. «Сабыр» термині психологиялық процесс болып табылатын еріктің сапаларының бірі ұстамдылыққа синонимдес болып келеді.Өмірде сабырлы бола білген адам , қандай жағдай да болмасын ұстамдылық танытса , қай кез де де ойлаған арманына, діттеген мақсатын жетеді. [3,75-82б]
Психологиялық мәнге толы тәрбиелік маңызы зор әңгімелерінің тағы бірі «Аурудан аяған күштірек».Мұнда жасөспірімінің шыдамдылық,сабырлылық,имандылық, адамгершілік сынды ерік-жігер қасиеттері көркем тілмен баян етіледі.Әңгіме желісінде абайсызда бір баланы арба қағып кетіп, аяғын сындырады.Болған жағдайды көзімен көрген анасы қатты қапаланып,есінен танады. Анасының жылап жатқанын байқаған бала бірден жылағанын қойып,тіпті сынған аяқты салып жатқанның өзінде дымын шығармайды.Ер жігітке тән шыдамдылық, сабырлылық, ұстамдылық таныта білген жас баланың бұл қылығы сынықшыны қайран қалдырады. Сынықшы баладан: «аяғың ауырмай ма, қабағыңды да шытпайсың ғой деп сұрайды.Анасына білдіртпей бала : «Ауырмақ түгіл жаным көзіме көрініп тұр,бірақ менің жанымның қиналғанын көрсе,әжем де қиналып,жүдемесін деп шыдап жатырмын»-депті. Кіп-кішкентай бала түн ұйқысын төрт бөліп тәрбиелеп өсірген анасының қабағына еш кірбің түспегенін қалап отыр. Ағартушының шағын ғана әңгімеде айтар ойы бала жүрегінің аңғарымпаз, сезімтал екендігімен ерекшелеп тұр.
Ы.Алтынсарин әңгімелерінің барлығы да балалардың жас ерекшеліктерін ескере отырып жазылған. Тілі жеңіл, мазмұны тартымды. Әңгімелердің негізгі көздеген мақсаты- ұстаз бен ата-ана ынтымақтаса отырып,баланың бойында ең ізгі қасиеттерді қалыптастыру. Сондықтанда болар, ұлы ағартушы жасөспірімдердің терең білім мен өнегелі тәрбиені бойға сіңіруі және де ақыл ой белсенділігін арттыра отырып, жан-дүниесін жақсарту мектеп пен ата-ананың ортақ міндеті екенін ескертеді.
Ол –маңдай термен ,адал еңбекпен келген еңбек ғана өнімдірек болып адамның өмірге деген көзқарас көкжиегін кеңейтіп, оның бойында кішіпейілділік,мейірімділік, зеректік, әдептілік ,жинақтылық, жомарттық, шыдамдылық, табандылық сынды жақсы қасиеттердің қалыптасуына өздігінше әсері бар ,сондықтан ата-ана отбасында баланы кішкентай күнінен бастап ұғындырып тәрбиелеу қажеттілігін баса ескертеді. Мысалы : »Қыпшақ Сейітқұл»тақырыбындағы әңгімесінде де аянбай еңбек еткен адам ғана,өз мұратына жете алатынын баян еткен. Аталмыш әңгімесінде қазақ ауылының еңбексүйгіш ,отыз үйлі тобырдың басшысы Сейітқұлдың ақылдылығы мен тапқырлығын тамаша суреттеген. Ол адал еңбектің нәтижесінде өзіне де, өзгелерге де қол ұшын беріп, қиындықтан шығар жолды оңынан іздестіріп, өзен-сулы Қабырға деген жерге елін көшіріп келіп қоныстандырады.Аз уақытта халықтың еңсесін көтеріп, малды ауылға айналады. Халықтың тұрмыс тіршілігінің жақсарғанын аңғарғандар ойдан-қырдан көшіп келе бастайды. Сөйтіп тынымсыз еңбек , ұстамдылық пен шыдамдылық өз жемісін берді. Ал, кейіпкердің ағасы ұрлықтың жетегінде , ақыр аяғында қолға түсіп мерт болады. Ағартушы өз әңгімесінде « еңбек түбі жеңбек» дегендей, қандай қиындық болса да өз адал еңбегімен үлкен жетістіктерге жетуге болатынына оқушысын сендіре білген. Көркем әңгіменің шебері Ы.Алтынсарин дидактикалық әңгімелерінде кейіпкерлерінің жан сарайын, кәсіби ойлау қабілетін ұлттық рухта сипаттайды. Шағын әңгімелер жастарды еңбексүйгіштікке,ізгілікке,тапқырлық пен әрекетшілдікке ,ізденімпаздылыққа ,дұрыс өмір сүре білуге тәрбиелеуге негіздейді. [2,45б ]
Мектеп білім берудің негізгі буыны ретінде маңызды қызмет атқарады.Сондықтан да болар Ы.Алтынсарин тәрбиеші ,ұстаз , мұғалімдік өнер жөніндегі айтқандарында да психологиялық түйіндер аз емес. Ол оқу тәрбие процесінде мұғалім роліне айрықша маңыз берді, мектеп ісінің сан саласындағы жетістіктерді мұғалімнің білімі мен іскерлігіне ,беделі мен өз қызметін жан тәнімен сүйе білуінде деп түсінді. Ы.Алтынсарин мұғалімдердің оқыту тәсілдерін үнемі жетілдіріп отыруын олардың педагогикалық және оқытушылық тәсілдерді меңгеру қажеттілігін баса айтты. Ұлтының ұлы тұлғасы өзінің ұстаздық қызметіне байланысты қазақ жастарын оқытып тәрбиелеу мәселесін ең басты мәселе деп есептей отырып , адам және оны тәрбиелеу жолдары, оқыту процесінің психологиялық ,педагогикалық негіздері;ұстаз мәселесі, қоғамдық психология мәселелеріне қалам тартқан.Білім беру ісінде ұстаздар қауымы бала жанын дұрыс түсіне алмай асығыс шешім қабылдап жатады. Оның салдары оқушының оқуға деген қызығушылықтың болмауына әкеп соғады .Осы орайда, ұлтының ұлы тұлғасы «Оқушылардың түсінбеушілігін оқытушылардың өз кінәсі деп білмей, оқушылардың зер салмайтандығынан деп білетін мұндай оқытушылардың қатты адасатыны айтпай-ақ түсінікті,-деп орынды айта білген. Бұдан шығатын қорытынды мұғалімнің әр кез жадында жүретін жәйт бала тәрбиесі, ұлт тәрбиесі, себебі бүгінгі мұғалім алдында отырған білімді, тәртіпті бала , елдің келер күнгі сенімі мен нұрлы болашағы. Қорыта келе ,шағын мақалада Ы.Алтынсаринның психологиялық көзқарастарын толық қарастыру мүмкін емес. Жалпы , айтылған ойдын түйіні ұлы ағартушының кез-келге жанрдағы еңбектерінің астарында психологиялық ойдың бар екендігін анықтап бергендей.[1,15-20б ]
Ғылым үздіксіз даму үстінде. Осыған орай, XXI ғ ғалымдары үшін зерттеуге тұрарлық , қаламмен қағазға түсіретін тақырыптар жетерлік Соның бірі Ы.Алтынсаринның психологиялық көзқарастарының өзі бір төбе, ауқымды тақырып .Ол енді уақыт еншісінде. Ұрпақ жалғастығы деген осы болар сірә!Қаншама жылдар, ғасырлар тарлан тарихтың қойнауына енсе де Ыбырай Алтынсарин есімі еш ұмытылмайды. Керісінше, оның тау тұлғасы жылдар өткен сайын биіктей түседі.

Әдебиеттер тізімі:
1. Қ. Жарықбаев, С. Қалиев «Қазақ тәлім-тәрбиесі» – 1995;
2. Тарихи тұлғалар. Танымдық — көпшілік басылым. Мектеп жасындағы оқушылар мен көпшілікке арналған. Құрастырушы: Тоғысбаев Б. Сужикова А. – Алматы. “Алматы кітап баспасы”, 2009 ;
3. Дербісәлин Ә. Ы., Ыбырай Алтынсарин. Өмірі мен қызметі туралы, А., 1965;
4. Тажибаев Т. Развитие просвещения и педагогической мысли в Казахстане во второй половине ХІХ века, А.-А., 1958.
5. Орынбеков М.С.»Ежелгі қазақтың дүниетанымы»А.1996ж

Тексты для фронтальной работы студентов

Умственное воспитание направлено на развитие интеллекта, познавательных возможностей, склонностей и дарований ученика. Его главная задача – вооружить школьников системой знаний основ наук. В результате их усвоения должны быть сформированы основы мировоззрения – системы взглядов на природу, общество, человеческие ценности, труд, смысл жизни, познание. Мировоззрение предполагает глубокое понимание явлений природы и общественной жизни, умение объяснять эти явления, определять свое отношение к ним, сознательно строить свою жизнь, работать, органически сочетая знания с делами.
Сознательное усвоение системы знаний содействует развитию логического мышления, памяти, внимания, воображения, умственных способностей, склонностей и дарований. Задачи умственного воспитания следующие:
• усвоение определенного объема научных знаний;
• формирование мировоззрения;
• развитие умственных сил, способностей и дарований;
• развитие познавательных интересов;
• развитие потенциальных возможностей личности;
• формирование познавательной активности;
• развитие потребности постоянно пополнять свои знания, повышать уровень общеобразовательной подготовки;
• вооружение учеников методами познавательной деятельности;
• формирование способов мышления, опыта творческой деятельности.
Непреходящая ценность умственного воспитания как важнейшей задачи школы сомнению не подвергается. Другое дело, что его содержание нередко направляется не на развитие личности, а на усвоение суммы знаний, умений и навыков. Из сферы образования иногда выпадают такие важнейшие его компоненты, как передача опыта различных форм и видов деятельности, эмоционально-ценностного отношения к миру, общения и т.д. В результате снижается образовательный уровень не только учеников, но школы как таковой.
Прогрессивные общественные деятели, ученые всех стран мира, в том числе и нашей, сетуют на попытки идеологизации образования, деформации истинного содержания знаний по истории, литературе, уводящие молодые умы в субъективизм идеологических противоборств. Большинство педагогов требуют постоянного обновления направленности образования с учетом быстроизменяющейся жизни.
Что может и что должна делать начальная школа? Сосредоточиться на основном и формировать прочные базисные знания, умения, нравственность и поведение. Потом на этот фундамент можно ставить сколько угодно задач любой сложности. Площадка с непрерывно текущими экспериментами, в которую превратили начальную школу, с этим не справляется и не помогает обществу выпускниками с нормальным начальным образованием. Для успеха нужны взвешенность и стабильность.Будем рассуждать просто. Школа – это место, где чему-то учат, что-то «ставят». В футбольной школе, например, «ставят» ногу, в художественной – руку и глаз, в вокальной – голос. А что должны «поставить» в обычной начальной школе? Здесь должны «поставить» ум ребенка, научить его пользоваться этим человеческим даром; сформировать незыблемые моральные нормы и основы нравственного поведения. Столетиями назначение начальной школы именно так и понималось.

Физическое воспитание – неотъемлемая составная часть почти всех воспитательных систем. Современное общество, в основе которого лежит высокоразвитое производство, требует физически крепких, выносливых, здоровых людей, способных с высокой производительностью трудиться на предприятиях, переносить повышенные нагрузки, быть готовыми к защите Родины. Физическое воспитание также способствует выработке у школьников качеств, необходимых для успешной умственной и трудовой деятельности.
Задачи физического воспитания:
• укрепление здоровья, правильное физическое развитие;
• повышение умственной и физической работоспособности;
• развитие и совершенствование природных двигательных качеств;
• обучение новым видам движений;
• развитие основных двигательных качеств (силы, ловкости, выносливости и др.);
• формирование гигиенических навыков;
• воспитание нравственных качеств (смелости, настойчивости, решительности, дисциплинированности, ответственности, коллективизма);
• формирование потребности в постоянных и систематических занятиях физкультурой и спортом;
• развитие стремления быть здоровым, бодрым, доставлять радость себе и окружающим.
Систематическое физическое воспитание начинается с дошкольного возраста, физкультура – обязательный предмет в школе. Существенным дополнением к урокам физкультуры служат разнообразные формы внеклассной и внешкольной работы. Физическое воспитание тесно связано с другими аспектами воспитания и в единстве с ними формирует всесторонне развитую личность.

Что может и что должна делать начальная школа? Сосредоточиться на основном и формировать прочные базисные знания, умения, нравственность и поведение. Потом на этот фундамент можно ставить сколько угодно задач любой сложности. Площадка с непрерывно текущими экспериментами, в которую превратили начальную школу, с этим не справляется и не помогает обществу выпускниками с нормальным начальным образованием. Для успеха нужны взвешенность и стабильность.Будем рассуждать просто. Школа – это место, где чему-то учат, что-то «ставят». В футбольной школе, например, «ставят» ногу, в художественной – руку и глаз, в вокальной – голос. А что должны «поставить» в обычной начальной школе? Здесь должны «поставить» ум ребенка, научить его пользоваться этим человеческим даром; сформировать незыблемые моральные нормы и основы нравственного поведения. Столетиями назначение начальной школы именно так и понималось.

Трудовое воспитание. Трудно себе представить современного человека, не умеющего плодотворно трудиться, не владеющего знаниями об окружающем его производстве и производственных отношениях, о применяемых орудиях труда. Трудовое начало воспитания – важный, проверенный веками принцип формирования гармонически развитой личности.
Трудовое воспитание охватывает те аспекты воспитательного процесса, где формируются трудовые действия, складываются производственные отношения, изучаются орудия труда и способы их использования. Труд в процессе воспитания выступает как ведущий фактор развития личности, как способ творческого освоения мира, обретения опыта посильной трудовой деятельности в различных сферах, как неотъемлемый компонент общего образования. Вокруг труда во многих педагогических системах концентрируется учебный материал. Труд – неотъемлемая часть физического и эстетического воспитания.
Правильно поставленное политехническое образование развивает трудолюбие, дисциплинированность, ответственность, готовит к осознанному выбору профессии.
Благоприятное воздействие на людей оказывает не любой, а лишь производительный труд, в процессе которого создаются материальные ценности. Производительный труд характеризуется:
1) материальным результатом;
2) организацией;
3) включением в систему трудовых отношений всего общества;
4) материальным вознаграждением.
Новые общественные и производственные реалии требуют эффективного решения предстоящей проблемы. Труд в школе, в том числе и познавательный, должен представлять собой целенаправленную, осмысленную, разнообразную деятельность, имеющую личностную и социальную направленность, учитывающую возрастные психофизиологические особенности учеников. Переосмысление назначения и характера школьного труда вызывает к жизни нестандартные подходы, включающие целый ряд альтернатив: от полного отказа от производственного и даже учебного труда до организации школьных предприятий, действующих по всем законам рыночных отношений. При этом внедряются новые технологии трудового воспитания, осуществляется дифференциация трудового образования, улучшается материальная база, вводятся новые учебные курсы. Конечно, начальная школа лишь приобщает детей к трудовой деятельности, но приобщение это должно быть настоящим.
Что может и что должна делать начальная школа? Сосредоточиться на основном и формировать прочные базисные знания, умения, нравственность и поведение. Потом на этот фундамент можно ставить сколько угодно задач любой сложности. Площадка с непрерывно текущими экспериментами, в которую превратили начальную школу, с этим не справляется и не помогает обществу выпускниками с нормальным начальным образованием. Для успеха нужны взвешенность и стабильность. Будем рассуждать просто. Школа – это место, где чему-то учат, что-то «ставят». В футбольной школе, например, «ставят» ногу, в художественной – руку и глаз, в вокальной – голос. А что должны «поставить» в обычной начальной школе? Здесь должны «поставить» ум ребенка, научить его пользоваться этим человеческим даром; сформировать незыблемые моральные нормы и основы нравственного поведения. Столетиями назначение начальной школы именно так и понималось.

Нравственное воспитание. Под моралью понимают исторически сложившиеся нормы и правила поведения человека, определяющие его отношение к обществу, труду, людям. Нравственность – это внутренняя мораль, это мораль для себя. Нравственное воспитание решает такие задачи, как формирование понятий, суждений, чувств и убеждений, навыков и привычек поведения, соответствующих нормам общества.
Нравственные понятия и суждения отражают сущность нравственных явлений, дают возможность понимать, что хорошо, что плохо, что справедливо, что несправедливо; со временем они переходят в стойкие убеждения и проявляются в действиях, поступках. Нравственные поступки и действия – определяющий критерий нравственного развития личности. Нравственные чувства – это переживания человеком своего отношения к нравственным явлениям. Они возникают у него в связи с соответствием или несоответствием его поведения требованиям общественной морали, побуждают к преодолению трудностей, стимулируют освоение мира.
В основе нравственного воспитания подрастающего поколения лежат как общечеловеческие ценности, непреходящие моральные нормы, выработанные людьми в процессе исторического развития общества, так и новые принципы и нормы, возникшие на современном этапе развития общества. Непреходящие нравственные качества – честность, справедливость, долг, порядочность, ответственность, честь, совесть, достоинство, гуманизм, бескорыстие, трудолюбие, уважение к старшим. Среди нравственных качеств, рожденных современным развитием общества, выделим уважение к государству, органам власти, государственной символике, законам, Конституции, честное и добросовестное отношение к труду, патриотизм, дисциплинированность, гражданский долг, требовательность к себе, неравнодушие к событиям, происходящим в стране, социальную активность, милосердие.
Что может и что должна делать начальная школа? Сосредоточиться на основном и формировать прочные базисные знания, умения, нравственность и поведение. Потом на этот фундамент можно ставить сколько угодно задач любой сложности. Площадка с непрерывно текущими экспериментами, в которую превратили начальную школу, с этим не справляется и не помогает обществу выпускниками с нормальным начальным образованием. Для успеха нужны взвешенность и стабильность. Будем рассуждать просто. Школа – это место, где чему-то учат, что-то «ставят». В футбольной школе, например, «ставят» ногу, в художественной – руку и глаз, в вокальной – голос. А что должны «поставить» в обычной начальной школе? Здесь должны «поставить» ум ребенка, научить его пользоваться этим человеческим даром; сформировать незыблемые моральные нормы и основы нравственного поведения. Столетиями назначение начальной школы именно так и понималось.

Эстетическое воспитание – еще один базовый компонент воспитательной системы, обобщающий развитие эстетических идеалов, потребностей и вкусов у воспитанников. Задачи его условно можно разделить на две группы – приобретение теоретических знаний и формирование практических умений. Первая решает вопросы приобщения к эстетическим ценностям, вторая – активного включения в эстетическую деятельность. Задачи приобщения:
• формирование эстетических знаний;
• воспитание эстетической культуры;
• овладение эстетическим и культурным наследием прошлого;
• формирование эстетического отношения к действительности;
• развитие эстетических чувств;
• приобщение школьников к прекрасному в жизни, природе, труде;
• развитие потребности строить жизнь и деятельность по законам красоты;
• формирование эстетического идеала;
• формирование стремления быть прекрасным во всем: в мыслях, делах, поступках, внешнем виде.
Включение в эстетическую деятельность предполагает активное участие каждого воспитанника в созидании прекрасного своими руками: занятия живописью, музыкой, хореографией, участие в творческих объединениях, группах, студиях и т.п.
Эстетическое воспитание в современной начальной школе еще не соответствует всем требованиям развития эмоциональной сферы, эстетического сознания личности. Сегодня концепция общего среднего образования и федеральная программа развития школы предполагают новые пути улучшения качества эстетического воспитания. Стройное здание эстетического воспитания, которое предстоит построить в школе, должно опираться на фундамент искусства. Школа не продвинется вперед на пути гуманизации до тех пор, пока предметы художественного цикла не займут достойного места в образовательном процессе, пока не пойдут от них лучи человеческой доброты, красоты и духовности на остальные предметы, на жизнь школы.
Что может и что должна делать начальная школа? Сосредоточиться на основном и формировать прочные базисные знания, умения, нравственность и поведение. Потом на этот фундамент можно ставить сколько угодно задач любой сложности. Площадка с непрерывно текущими экспериментами, в которую превратили начальную школу, с этим не справляется и не помогает обществу выпускниками с нормальным начальным образованием. Для успеха нужны взвешенность и стабильность. Будем рассуждать просто. Школа – это место, где чему-то учат, что-то «ставят». В футбольной школе, например, «ставят» ногу, в художественной – руку и глаз, в вокальной – голос. А что должны «поставить» в обычной начальной школе? Здесь должны «поставить» ум ребенка, научить его пользоваться этим человеческим даром; сформировать незыблемые моральные нормы и основы нравственного поведения. Столетиями назначение начальной школы именно так и понималось.